واکاوی شاخص‌های پیش‌بینی کننده دلزدگی زناشویی بر اساس تجارب زیسته زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و ارائه الگوی مطلوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مشاوره، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، خمینی‌شهر، اصفهان، ایران.

2 استادیار گروه مشاوره، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی‌شهر، اصفهان، ایران.

3 استادیار گروه مشاوره، واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف: یکی ازآشفتگی‌های روان‌شناختی در روابط زوجین، دلزدگی‌زناشویی است؛ به‌طوریکه ظهور بستر مشکلات‌ روان‌شناختی و سردی روابط‌ عاطفی به تدریج زوجین را به ‌سوی جدایی سوق می‌دهد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر واکاوی شاخص‌های پیش‌بینی‌ کننده دلزدگی‌زناشویی بر اساس تجارب‌زیسته زوجین بود. روش: تحلیل داده‌های کیفی با رویکرد پدیدارشناسی مبتنی بر روش کلایزی بود. مشارکت‌کنندگان شامل زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهر اصفهان بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند و برطبق ملاک‌های ورود انتخاب شدند. تجارب افراد با ابزار مصاحبه ‌عمیق و نیمه‌ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفت و داده‌ها با 23 مصاحبه به اشباع رسید. اعتبارسنجی‌ داده‌ها با سه روش دریافت بازخورد از مشارکت‌کنندگان، روش‌ کدگذاران ‌مستقل و روش گروه‌‌ خبرگان (3 نفرمتخصص) انجام گرفت و معیارهای تعیین ‌دقت و استحکام‌ داده‌ها رعایت شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد انباشته شدن احساسات، پریشانی عاطفی در روابط زوجین و تنش‌های زندگی، باعث فرسودگی روانی و سرانجام به دلزدگی زناشویی منجر می‌شود. هم‌چنین، نتایج نشان‌دهنده 22 مضمون فرعی و 7 مضمون اصلی شامل (عوامل هیجانی و عاطفی، عوامل شناختی، عوامل روان‌شناختی، عوامل رفتاری، عوامل سیستمی، عوامل اقتصادی و روابط جنسی) بود ک ه با استفاده از روش‌های ویژه اعتباریابی کیفی روایی‌سنجی و مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های حاصل از این پژوهش می‌توان گفت شناسایی و توجه به عوامل پیش‌بینی‌ کننده پدیده ‌دلزدگی، زوجین را به سوی یافتن راه-کارهای اثربخش و جلوگیری از بروز این پدیده هدایت می‌نماید، و بر اساس یافته‌ها الگوی شاخص‌های پیش‌بینی کننده دلزدگی زناشویی طراحی شد. از این‌رو پیشنهاد می‌شود این شاخص‌ها در تدوین پروتکل‌های مشاوره‌ای در زوج درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining Predictive Indicators of Marital Boredom Based on Lived Experiences of Couples Referred to Counseling Centers and Convenient Pattern: A Qualitative Research

نویسندگان [English]

  • seyedeh Maryam fatemi 1
  • Mohhamad Masoud Dayarian 2
  • Seyed Esmail Mosavi 3
1 Ph.D Student in Counseling, Department of Counseling, Khomeinishahr Branch, Islamic Azad University, Khomeinishahr, Isfahan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Counseling, Khomeinishahr Branch, Islamic Azad University, Khomeinishahr, Isfahan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Counseling, KhomeiniShahr Branch, Islamic Azad University, KomeiniShar/Isfehan,Iran.
چکیده [English]

Aim: One of the psychological disturbances in couples' relationships is marital boredom; as the emergence of bedrock, psychological problems and the coldness of emotional relationships gradually lead the couple to separation. Therefore, the aim of this study was to investigate the predictive indicators of marital boredom based on couples' lived experiences. Method: Analysis of qualitative data with phenomenological approach was based on Colaizzi method. Participants included couples referring to counseling centers in Isfahan who were selected by purposive sampling method and according to the inclusion criteria. Individuals' experiences were examined using in-depth and semi-structured interview tools, and the data were saturated with 23 interviews. Results: In the first stage of coding, 225 basic themes were extracted from the text of the interviews. In the second stage, 22 sub-themes and in the third stage, 7 main themes were identified. Data validation was performed by three methods of receiving feedback from participants, the method of independent coders and the method of a group of experts (3 experts) and the criteria for determining the accuracy and robustness of the data were observed. Conclusion: The results showed that the accumulation of emotions, emotional distress in marital relationships and life tensions, leads to mental exhaustion and eventually leads to marital boredom. Therefore, identifying and paying attention to the predictors of the phenomenon of depression, leads the couple to find effective solutions and prevent the occurrence of this phenomenon. Based on the findings, a model of predictors of marital boredom was designed. Therefore, it is suggested that these indicators be used in the development of counseling protocols in couple therapy

کلیدواژه‌ها [English]

  • Optimal pattern
  • Lived Experiences
  • Marital Boredom
  • Couples

مراجع

احمدی مهر، زهرا.، یوسفی، زهرا و گل‌پرور، محسن. (1399). کشف و توضیح روند دلزدگی زناشویی در بین زنان متأهل: یک نمونه نظریة زمینه‌ای. فصلنامه روان شناسی کاربردی، 14(3): 290-269.
پروندی، علی.، عارفی، مختار.، و مرادی، اسما. (۱۳۹۵). نقش عملکرد خانواده و الگوهای ارتباطی زوجین در پیش‌بینی رضایت زناشویی. آسیب شناسی، مشاوره و غنی سازی خانواده، ۲ (۱): ۵۴-۶۵.
پاینز، آیالامالاچ. (1394). چه‌کنیم تا عشق رؤیایی به دلزدگی نیانجامد. ترجمه فاطمه شاداب. تهران. انتشارات ققنوس.
خاکپور، ایمان.، نظری، علی‌محمد.، و زهراکار، کیانوش. (1393). پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس مثلث‌سازی و ساختار قدرت در خانواده. اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی، 9(33): 37- 46.
دهقان، ابوالفضل.، غلامعلی‌لواسانی، مسعود.، و مدنی، یاسر. (1397). رابطة بین باورهای ارتباطی و دلزدگی زناشویی: نقش واسطه‌ای ذهن‌آگاهی. مجله روانشناسی، 23 (3): 344-357.
رجب‌پور، سارا.، و نجات، حمید. (1398). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و دارودرمانی با استفاده از بوپروپیون بر رضایت جنسی و دلزدگی زناشویی زنان مبتلا به اضطراب رابطه جنسی. مجله مطالعات ناتوانی، 9(1): ۲۸-۲۸.
زارعی، سلمان. (1398). نقش واسطه‌ای خودتمایزیافتگی در رابطه بین تاب‌آوری با دلزدگی زناشویی در زنان متاهل. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۶ (۲): ۶۲-۷۳.
ساداتی، سیداحسان.، مهرابی‌زاده‌هنرمند، مهناز.، و سودانی، منصور. (1393). رابطه علی تمایزیافتگی، نورزگرایی و بخشندگی با دلزدگی زناشویی با واسطه‌ تعارض زناشویی. روانشناسی خانواده، 1(۲): ۵۵-۶۸.
صفی‌پوریان، شهین.، قدمی، سیدامیر.، خاکپور، مسعود.، سودانی، منصور.، و مهرآفرید، معصومه. (1395). تأثیر مشاوره گروهی با روش درمان بین فردی (IPT) برکاهش دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق. نشریه آموزش پرستاری، 5(1): 1-11.‎
عسگری، امین.، و گودرزی، کوروش. (1397). اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر دلزدگی زناشویی زوجین در آستانه طلاق. مجله مطالعات ناتوانی، 55(8): 1-9.
علی‌اکبری‌دهکردی، مهناز.، حیدری نسب، لیلا.، و کی‌قبادی، شیرین. (1392). رابطه عملکرد جنسی با سازگاری زناشویی در زنان متأهل. روانشناسی بالینی و شخصیت، ۲(۸): ۸۷-۹۸.
عابدی‌جعفری، حسن.، تسلیمی، محمدسعید.، فقیهی، ابوالحسن.، و شیخ‌زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 5(2):151- 198.
فتوحی، سکینه.، میکائیلی، نیلوفر.، عطادخت، اکبر.، و حاجلو، نادر. (1396). اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر فراهیجان بر سازگاری و دلزدگی زناشویی در همسران دارای تعارض. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 12(39): 45-64.
قاسمی، سیمین.، اعتمادی، عذرا.، و احمدی، سیداحمد. (1394). رابطه تعاملات منفی بین زوجین و خانواده همسر با صمیمیت زوجین و تعارضات زناشویی در زنان. آسیب شناسی، مشاوره و غنی سازی خانواده، ۱(۱): ۱-۱۳.
گلزار، تجلی.، و صباغی‌رنانی، سمیه. (1400). پیش‌بینی مثلث‌سازی براساس ابعاد انطباق‌پذیری خانوادگی، انسجام، ویژگی‌های شخصیت خود و همسر و تجربه‌های هیجانی نسبت به همسر در زنان متاهل. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 8(1): ۱-۱۴.
موحد، سکینه.، و کریمی، کیومرث. (1396). بررسی رابطه تاب آوری و نارسایی هیجانی با دلزدگی زناشویی معلمان شاغل در مدارس. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، ۲ (۶):۴۰-۵۲.
مرادی، محبوبه.، کرمی‌نیا، رضا؛ حاتمی، حمیدرضا.، و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1397). بررسی برازش الگوی مفهومی مبتنی بر پیش‌بینی رضایت زناشویی بر اساس عوامل اجتماعی-اقتصادی و ویژگی‌های شخصیتی با میانجی‌گری سبک‌زندگی در زنان شهر تهران. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 13(43): 7-31.
نظری، امین.، فلاح‌زاده، هاجر.، و نظربلند، ندا. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرخوردگی و کیفیت زناشویی زن‌ها. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی کاربرد، 3(43): 433-453.
نظرپور، داود.، زهراکار، کیانوش.، پوریحیی، سیدمصطفی.، و داورنیا، رضا. (1398). اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر تصویرسازی ارتباطی: تأثیر آن بر دلزدگی زناشویی. مجله شفای خاتم، 7(4): 51-60.
هادیان، صبا.، و امینی، داریوش. (1398). پیش‌بینی دلزدگی زناشویی بر اساس هوش عاطفی، مهارت‌های ارتباطی و تعارضات زناشویی زوجین متأهل دانشگاه آزاد همدان. پژوهش‌نامه زنان، 10(27): 179-211.
یاقوتیان، محمود.، سلیمانیان، علی‌اکبر.، و بخشی، مریم. (1394). اثربخشی غنی‌سازی ارتباط بر کاهش دلزدگی زناشویی والدین کودکان آسیب‌دیده بینایی. تعلیم و تربیت استثنایی، 5(133): 34-28.
References
Alsawalqa, R. O. (2019). Marriage burnout: When the emotions exhausted quietly quantitative research. Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences, 13(2).
Ahrari, A., Miri, M. R., Ramazani, A. A., Dastjerdi, R., & Hamidi Tabas, V. (2018). Investigation of the couple burnout and its related factors among couples referring to comprehensive health services centers in marginalized rural areas of Birjand during 2016. Journal of Health sciences and Technology, 2(1), 42-48.
Aydogan, D., & Kizildag, S. (2017). Examination of relational resilience with couple burnout and spousal support in families with a disabled child. The Family Journal, 25(4), 407-413.
Addis, J., & Bernard, M. E. (2012). Marital adjustment and irrational beliefs. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 20 (1), 3-13.
Amato, P. R., & Booth, A. (2001). The legacy of parents' marital discord: Consequences for children's marital quality. Journal of personality and social psychology, 81(4), 627.
Burgess Moser, M., Johnson, S. M., Dalgleish, T. L., Lafontaine, M. F., Wiebe, S. A., & Tasca, G. A. (2016). Changes in relationship‐specific attachment in emotionally focused couple therapy. Journal of Marital and Family Therapy, 42(2), 231-245.
Beaber, T. E., & Werner, P. D. (2009). The relationship between anxiety and sexual functioning in lesbians and heterosexual women. Journal of Homosexuality, 56(5), 639-654.
Bolton, R. (2005). Psychology of Human Relationship. Traslated by Sohrabi H. Tehran: Roshd Publication.
Colaizzi, P. F., Valle, R. S., & King, M. (1978). Existential phenomenological alternatives for psychology. Psychological research as the phenomenologist views it, 48-71.
Capri, B. (2013). The Turkish Adaptation of the Burnout Measure-Short Version (BMS) and Couple Burnout Measure-Short Version (CBMS) and the Relationship between Career and Couple Burnout Based on Psychoanalytic-Existential Perspective. Educational Sciences: Theory and Practice, 13 (3), 1408-1417.
De Klerk, N., Abma, T. A., Bamelis, L. L., & Arntz, A. (2017). Schema therapy for personality disorders: A qualitative study of patients’ and therapists’ perspectives. Behavioural and cognitive psychotherapy, 45(1), 31-45.
Dunham, S. M. (2016). Emotionally focused couple therapy. The Family Journal, 24(1), 95-100.
Dacey, E. (2019). Work-Family Conflict, Job Burnout, and Couple Burnout in High-Stress Occupations. Dissertation Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, Walden University.
Epstein, N. (1986). Cognitive marital therapy: Multi level assessment and intervention. Journal of Rational – Emotive Therapy, 4 (1), 68-81.
Falahati, F., & Mohammadi, M. (2020). Prediction of Marital Burnout Based on Automatic Negative Thoughts and Alexithymia among Couples. Journal of Midwifery and Reproductive Health, 8(2), 2218-2226.
Grayer, J. (2016). Emotionally focused therapy for couples: a safe haven from which to explore sex during and after cancer. Sexual and Relationship Therapy, 31(4), 488-492.
Ghavi, F., Jamale, S., Mosalanejad, L., & Mosallanezhad, Z. A study of couple burnout in infertile couples. Global journal of health science, 8(4), 158.
Gorkin, M. (2009). The four stages of burnout. on line. http. stressdoc. Com/.4.
Jackson, B., Grove, J. R., & Beauchamp, M. R. (2010). Relational efficacy beliefs and relationship quality within coach-athlete dyads. Journal of Social and Personal Relationships, 27(8), 1035-1050.
Kizildag, S., & Yildırım, I. (2018). Testing a couple burnout model. Turk Psikolojik Danısma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 101-116.
Kebritchi, A., & Mohammadkhani, S. (2016). The role of marital burnout and early maladaptive schemas in marital satisfaction between young couples. International Journal of Medical Research & Health Sciences, 5(12), 239-246.
Kayser, K. (1996). The Marital Disaffection Scale: An inventory for assessing emotional estrangement in marriage. American Journal of Family Therapy, 24(1), 83-88.
King, N., & Horrocks, C. (2010). Interviews in qualitative research. London: Sage.
King, N. (2004). Using templates in the thematic analysis of text. In: Cassels, C. and Symon, G, Eds., Essential Guide to Qualitative Methods in Organizational Research. Sage, London, 256-270.
Makhanova, A., McNulty, J. K., Eckel, L. A., Nikonova, L., & Maner, J. K. (2018). Sex differences in testosterone reactivity during marital conflict. Hormones and Behavior, 105, 22-27.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2019). A behavioral systems approach to romantic love relationships: Attachment, caregiving, and sex.
Mazzarantani, J. (2011). The divorce survival guide: What you need to know to protect your emotional and financial security. Miami: Jules Mazzarantani PLLC.
Pines, A. M., Neal, M. B., Hammer, L. B., & Icekson, T. (2011). Job burnout and couple burnout in dual-earner couples in the sandwiched generation. Social Psychology Quarterly, 74 (4), 361-386.
Pines, A. M. (1996). What do we do to not lead our dream boredom? (F. shadab, Trans), Tehran: GHOGHNOS.
Sadri Damirchi, A., Fathi, D., Hashemi Mehr, M. (2020). Investigating the role of mediation of differentiation in attachment styles and affiliation-family adaptation with marital disturbance of parents with special learning disorders. Journal of Learning Disabilities, 9(2), 58-80.
Smith, L., Heaven, P., & Clarrochi, J. (2016). Trait emotional inteligence, confict communication patterns, and velationship, satisfaction. Personality and Individual Differences, 44(6), 1314- 1325.
Somers-Flanagan, J., & Somers-Flanagan, R. (2004). Counseling and psychotherapy theories in context and practice.
Wiebe, S. A., & Johnson, S. M. (2016). A review of the research in emotionally focused therapy for couples. Family Process, 55(3), 390-407.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 31 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 مهر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار