اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر استرس والدگری مادران و پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه روانشناسی و آموزش افراد با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر استرس والدگری مادران و پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کودکان پسر تیزهوش پرخاشگر 12-8 سال در شهر تهران در سال 1400 بود که 30 کودک با روش نمونه‌گیری غیر‌تصادفی هدفمند انتخاب شدند و مادران آن‌ها در گروه‌های آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش، مداخله تحلیل رفتار متقابل را طی 8 جلسه 120 دقیقه‌ای دریافت کردند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استرس والدگری (آبیدین 1990) و پرسشنامه طرد- پذیرش والدین (رونر 2007) استفاده شد. داده‌های با استفاده از تحلیل کوواریانس چند‌متغیره تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که مداخله تحلیل رفتار متقابل در کاهش استرس والدگری مادران و افزایش پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر تأثیر داشته است. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میزان تأثیر آموزش تحلیل رفتار متقابل بر استرس والدگری (33/10=F) و پذیرش والدینی (50/34=F) معنادار بوده است (05/0>P).
نتیجه‌گیری: بر‌اساس یافته‌های حاصل از این پژوهش می‌توان گفت آموزش تحلیل رفتار متقابل از طریق شناخت ارزش‌های وجودی و بهبود ارتباطات بین‌فردی منجر به کاهش استرس والدگری و افزایش پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Efficacy of Transactional Analysis Training on Mother’s Parenting Stress and Parental Acceptance of Aggressive Gifted Children

نویسندگان [English]

  • sara nejatifar
  • Ali Aghaziarati
  • Ahmmad Abedi
Department of Psychology and Education of People with Special Needs, University of Isfahan, Iran
چکیده [English]

Aim: The present study was conducted to investigate the effectiveness transactional analysis training on parenting stress of mothers and parental acceptance of aggressive gifted children. Methods: The present study was quasi-experimental with pre-test, post-test, and a control group. The statistical population of this study included aggressive gifted boys aged 8-12 years in Tehran in 2021. Thirty children were selected by purposive non-random sampling and their mothers assigned into experimental (n =15) and control (n =15) groups. The experimental group received transactional analysis intervention in eight 120- minute sessions. The data were collected by the Parenting Stress (Abidin 1990) and the parental acceptance- rejection questionnaire (Rohnner 2007). Data were analyzed using repeated measures variance. Results: The results showed that the transactional analysis had an effect on reducing maternal parenting stress and increasing parental acceptance of aggressive gifted children. Also, the results of analysis of covariance showed that the effect of interaction behavior analysis training on parenting stress (F = 10.33) and parental acceptance (F = 34.50) was significant (P <0.05). Conclusion: According to the findings of this study, it can be stated that transactional analysis training by recognizing existential values and improving interpersonal communication leads to reducing parenting stress and increasing parental acceptance of gifted aggressive children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Transactional Analysis
  • Parenting Stress
  • Parental Acceptance
  • Gifted Aggressive Children

مراجع

اکبری، ابراهیم.، پورشریفی، حمید.، عظیمی، زینب.، فهیمی، صمد و امیری پیچاکلایی, احمد. (1391). اثربخشی گروه درمانی تحلیل رفتار متقابل بر افزایش رضایتمندی، سازگاری، احساسات مثبت، و صمیمیت زوج‌های دارای تجربه طلاق عاطفی.  مشاوره و روان درمانی خانواده، 2(4): 455-485.
جوادی، بهرام. (1386). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل روی مادران دانش­آموزان دختر دبیرستانی در بهبود عملکرد خانواده. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران.
حیات­بخش، سحر.، شغیع­آبادی، عبدالله.، و ثنایی ذاکر، باقر. (1389). اثربخشی مشاوره گروهی به شیوه تحلیل ارتباط محاوره­ای بر کاهش تعارضات زناشویی زنان. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 1(4): 69-59.
خدابخشی، مریم.، فتح­اله­زاده، نوشین.، دربانی، سید­علی و رستمی، مهدی. (1395). بررسی تأثیر آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت اجتماعی و سازگاری دانشجویان خوابگاهی. فصلنامه شخصیت و تفاوت­های فردی، 5(14): 31-9.
سخاوت، سعیده و عطاری، یوسف­علی. (1390). بررسی اثربخشی آموزش رویکرد تحلیل ارتباط محاوره­ای بر بهبود روابط مادر- فرزندی در پسران مقطع راهنمایی شهرستان دزفول. یافته­های نو در روان­شناسی، 13: 54-37.
سلامت، مائده.، زمانی، احمد­رضا و الهیاری، طلعت. (1386). تأثیر آموزش مهارت­های ارتباطی با استفاده از روش تحلیل رفتار متقابل بر کاهش تعارضات زناشویی. روان­شناسی کاربردی، 1(3): 42-29.
صدیقی، سعید.، مکوند حسینی، شاهرخ و قنبری هاشم­آبادی، بهرام علی. (1395). اثربخشی گروه درمانی تحلیل رفتار متقابل بر بهبود الگو­های ارتباطی زوجین. دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، 17(3):44-36.
فدایی، زهرا.، دهقانی، محسن.، طهماسیان، کارینه و فرهادی، فاطمه. (1389). بررسی ساختار عاملی اعتبار و روایی فرم کوتاه شاخص استری فرزند­پروری (PSI/SF) مادران کودکان عادی 12-7 سال. تحقیقات علوم رفتاری، 8(2): 93-83.
فرهنگی، فرهنگ و آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا. (1385). تأثیر روان­درمانگری گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر شیوه­های رویارویی با استرس نوجوانان. مطالعات تربیتی و روان­شناسی، 7(2): 62-41.
کاظمی، زینب.، نشاط­دوست، حمید­طاهر.، کجباف، محمدباقر.، عابدی، احمد.، آقامحمدی، سمیه و صادقی، سعید. (1391). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت اجتماعی دختران فراری. مطالعات اجتماعی و روان­شناختی زنان، 10(3): 162-139.
گلشن، اندیشه.، ضرغام حاجبی، مجید و صبحی قرا­ملکی، ناصر. (1399). تأثیر آموزش تحلیل رفتار متقابل بر نگرش صمیمانه، عزت­نفس و افسردگی زنان معلول جسمی- حرکتی. روانشناسی سلامت، 4(36): 44-25.
مصطفوی، سعیده سادات.، شعیری، محمدرضا.، اصغری مقدم، محمد­علی و محمودی قرایی، جواد. (1391). تأثیر آموزش بازی درمانی مبتنی بر رابطه درمانی والد- کودک () مطابق با الگوی لندرث به مادران بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. دانشور رفتار، 19 (7): 42-33.
مؤمنی، مریم. (1386). اثربخشی گروهی مادران با رویکرد تحلیل ارتباط محاوره­ای برن بر بهبود رابطه والد- فرزندی دانش­آموزان دختر متوسطه شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
یزدخواستی، فریبا و قاسمی، سحر. (1389). رابطه بین شخصیت والدین و طرد و پذیرش کودکان از طرف آن­ها. مطالعات روان­شناسی تربیتی، 7(12): 144-131.
References
Abidin, R. R. (1995). The parenting stress index professional manual .Lutz, FL: Psychological Assessment Resources.
Abidin, R.R. (1990). Introduction to the special issue: The stresses of parenting. Journal of Clinical Child Psychology, 19(4), 298-301.
Carmo, C., Oliveira, D., Bras, M., & Faisca, L. (2021). The Influence of Parental Perfectionism and Parenting Styles on Child Perfectionism. Children, 8(9):777. https://doi.org/10.3390/children8090777
Chen, Ya- Chin. (2002). The effect of transactional analysis parenting group in the parent-child communication and the parenting style with mothers of elementary school student. Master’s Thesis, Chinese.
Ciucur, D. (2013). A Transactional Analysis Group Psychotherapy Program for Improving the Qualities and Abilities of Future Psychologists. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 78, 576-580.
Ciucur, D., Pirvut, A. F. (2012). The effects of a transactional analysis training programe on team leadership factors in automotive industry. Social and Behavioral Sciences, 33, 667-671.
De Stasio, S., Coletti, M. F., Boldrini, F., Bevilacqua, F., Dotta, A., & Gentile, S. (2018). Parenting stress in mothers of infants with congenital heart disease and of preterm infants at one year of age. Clinical Neuropsychiatry: Journal of Treatment Evaluation, 15(1), 3-11.
Doh, H. S., Shin, N., Kim, M. J., Hong, J.S., Choi, M. K., & Kim, S. (2012). Influence of marital conflict on young children’s aggressive behavior in South Korea: The mediating role of child maltreatment. Children and Youth Services Review, 34(9), 1742–1748.
Ghossoub, E., Cherro, M., Akil, C., & Gharzeddine, Y. (2021). Mental illness and the risk of self- and other- directed aggression: Results from the national survey on drug use and health. Journal of Psychiatric Research, 132, 161-166.
Golfenshtein, N., Hanlon, A. L., Deatrick, J. A., & Medoff-Cooper, B. (2017). Parenting stress in parents of infants with congenital heart disease and parents of healthy infants: the first year of life. Comprehensive Child and Adolescent Nursing, 40(4), 294-314.
Golub, S., & Guerriero, L. (2017). The Effects of a Transactional Analysis Training Program on Self-Esteem in Learning-Disabled Boys. Transactional Analysis Journal, 11(3), 244-246.
Gulay, H. & Onder, A, (2011). Comparing parental acceptance: the rejection levels and peer relationship of Turkish preschool children. Procedia social and behavior sciences. 15, 1818-1823.
Hamachek, D. E. (1978). Psychodynamics of normal and neurotic perfectionism. Psychology, 15, 27–33.
Harper, A., Taylor Dyches, T., Harper, J., Olsen Roper, S., & South, M. (2013). Respite care, marital quality, and stress in parents of children with autism spectrum disorders. Journal of autism and developmental disorders, 43(11), 2604–2616. https://doi.org/10.1007/s10803-013-1812-0.
Hilpl, K. A. (2001). Facilitating healthy parenting attitudes behaviors among adolescents using filial therapy in high school curriculum. A thesis Doctor of Philosophy. University of North Texas.
Hintermai, M. (2019). Parental resources, parental stress and socioemotional development of deaf and hard of hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 11(4), 493-513.
Ildiz, G.I., & Ayhan, A. B. (2020). A study of predictive role of parental acceptance rejection perceived by children on secure attachment level. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00897-9
Maughan, D. R., Christiansen, E., Jenson, W. R., Olympia, D., & Clark, E. (2005).  Behavioral parent training as a treatment for externalizing behaviors and disruptive behavior disorders: a meta-analysis. School Psychology Review, 34(3), 267–286.
McGuire, D. E. (2000). Child-centered play therapy with children experiencing adjustment difficult. Doctoral dissertation, University of Texas.
Moses, A. (2012). Child parent relationship therapy for parent of children with disruptive behavior. A thesis Doctor of Philosophy. Western Michigan University
Oh, J., & An, J. (2019). Depressive symptoms, emotional aggression, school adjustment, and mobile phone dependency among adolescents with allergic diseases in South Korea. Journal of Pediatric Nursing, 47, 24-29.
Papadopoulos, D. (2021). Parenting the Exceptional Social-Emotional Needs of Gifted and Talented Children: What Do We Know? Children, 8, 953. https:// doi.org/10.3390/children8110953
Parvin, S.Z.R., Erfan Ahmed, K., & Hossain, M. (2019). Psychotherapy services based on transactional analysis played an important role in the case of depression. Women’s Health and Complications, 2(1), 1-5.
Peairs, K. F., Putallaz, M., & Costanzo, P. R. (2019). From A (aggression) to V (victimization): Peer status and adjustment among academically gifted students in early adolescence. Gifted Children Quarterly, 63(3), 185-200.
Rinaldi, C. M. & Howe, N. (2012). Mothers’ and fathers’ parenting styles and associations with toddlers’ externalizing, internalizing, and adaptive behaviors. Early Childhood Research Quarterly,27, 266 - 273.
Rogers, A. Y. (1993). The assessment of variables related to the parenting behavior of mothers with young children. Children and Youth Services Review, 15, 385-402.
Sundah, J.A. (2018) The Effectiveness of Transactional Analysis Counseling to Increase Self Esteem. International Journal of Scientific Research and Management, 6(4), 266-273.
Torkaman, M., Farokhzadian, J., Miri, S., & Pouraboli, B. (2020). The effect of transactional analysis on the self-esteem of imprisoned women: a clinical trial. BMC psychology, 8(1), 3. https://doi.org/10.1186/s40359-019-0369-x
Widdowson, M. (2015). Transactional analysis for depression: A step-by-step treatment. England: Routledge publication.
Widdowson, M. D. J. (2014). Transactional analysis psychotherapy for a case of mixed anxiety & depression: A pragmatic adjudicated case study– ‘Alastair’. International Journal of Transactional Analysis Research, 5(2), 66-76.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 آذر 1400
  • تاریخ پذیرش: 08 اسفند 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار