مدل یابی رابطه ساختاری ابعاد شخصیت و سبک های دلبستگی با مهارت های ارتباطی و تعارض های زناشویی با میانجی گری طرحواره های ناسازگار اولیه در زوجین در معرض طلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی و مشاوره، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران

2 دانشیار گروه مشاوره، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران

3 استادیار گروه مشاوره، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران

10.22034/aftj.2023.393484.2014

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر تدوین مدل‌یابی رابطه‌ی ساختاری ابعاد شخصیت و سبک‌های دل‌بستگی با مهارت‌های ارتباطی و تعارض‌های زناشویی با میانجی‌گری طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در زوجین در معرض طلاق بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین در معرض طلاق به مراکز مشاوره‌ای شهر تاکستان بود که در بازده سال‌های نیمه دوم 1400 و 1401 به این مراکز مراجعه کرده بودند. در این میان، با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس و حجم نمونه بر اساس نرم‌افزار سمپل پاور (373 نفر) در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش پرسشنامه شخصیتی سنجش صفات پنچ گانه، مهارت‌های ارتباطی(کوئین دام، 2004)، تعارضات زناشویی (جونز، 1997)، طرح‌واره ناسازگارانه اولیه یانگ (2007) و سبک دل‌بستگی هازان و شاور (1987) بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با نرم‌افزارspss  و Amos انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که ابعاد شخصیت بر تعارض‌های زناشویی در بین زوجین در معرض طلاق و سبک‌های دل‌بستگی بر تعارض زناشویی با توجه به سطح معناداری (05/0<P) رابطه معناداری ندارند. ابعاد شخصیت بر تعارض‌های زناشویی در بین زوجین در معرض طلاق با توجه به سطح معناداری (05/0<P) رابطه معناداری ندارد. سبک‌های دل‌بستگی بر تعارض زناشویی با توجه به سطح معناداری (05/0<P) رابطه معناداری ندارد. طرح‌واره ناسازگارانه در رابطه با ابعاد شخصیت و تعارض زناشویی نقش میانجی دارد. مقدار t (17.97) سطح معناداری (05/0>P) نقش میانجی دارد. همچنین، طرح‌واره ناسازگارانه در رابطه با ابعاد شخصیت و مهارت‌های ارتباطی با مقدار t (17.93) و سطح معناداری (05/0>P) نقش میانجی دارد و دیگر اینکه طرح‌واره ناسازگارانه در رابطه با سبک‌های دل‌بستگی و تعارض‌های زناشویی با مقدار t (12.87) و سطح معناداری (05/0>P) نقش میانجی دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه طرح‌واره ناسازگارانه اولیه می‌تواند نقش میانجی را در رابطه زوجین در معرض طلاق ایفاء نماید، یکی از عوامل تأثیرگذار در شکل‌گیری شخصیت و سبک‌های دل‌بستگی و تعارضات زناشویی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Modeling the structural relationship between personality dimensions and attachment styles with communication skills and marital conflicts with the mediation of primary maladaptive schemas in couples facing divorce

نویسندگان [English]

  • Ruhollah Rahiman 1
  • Mohammad Qamari 2
  • Vahideh Babakhani 3
  • Alireza Jafari 3
1 PhD student, Department of Educational Sciences and Counseling, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran
2 Associate Professor of Counseling Department, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran
3 Assistant Professor, Counseling Department, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran
چکیده [English]

Aim: The aim of this research was to develop a model exploring the structural relationship between personality dimensions and attachment styles, communication skills, and marital conflicts, mediated by early maladaptive schemas in couples facing divorce. Method: This was a descriptive-correlational study. The population included all couples facing divorce who visited counseling centers in Takestan city during the second half of 2020 and 2021. A convenience sampling method was used, and the sample size was determined as 373 individuals based on Sample Power software. The research instruments included the Big Five Personality Traits Questionnaire, Communication Skills (Queendom, 2004), Marital Conflicts (Jones, 1997), Young’s Early Maladaptive Schemas (2007), and Hazan and Shaver’s Attachment Styles (1987). Data analysis was performed using SPSS and Amos software. Results: The results showed that personality dimensions do not significantly relate to marital conflicts among couples facing divorce (p<0.05). Similarly, attachment styles do not significantly relate to marital conflicts (p<0.05). However, early maladaptive schemas played a mediating role in the relationship between personality dimensions and marital conflicts, with a significant t-value (17.97) and significance level (p<0.05). Additionally, early maladaptive schemas had a mediating role in the relationship between personality dimensions and communication skills, indicated by a significant t-value (17.93) and significance level (p<0.05). Furthermore, early maladaptive schemas mediated the relationship between attachment styles and marital conflicts, with a t-value (12.87) and significance level (p<0.05). Conclusion: Considering that early maladaptive schemas can play a mediating role in the relationships of couples facing divorce, they are a significant factor in shaping personality, attachment styles, and marital conflicts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • personality dimensions
  • attachment styles
  • communication skills
  • marital conflict and maladaptive schema

مراجع

احمدی، سید احمد. (1389). روانشناسی نوجوانان و جوانان. تهران: نشر رودکی.
اصل، ناهید. (1400). ارائه مدلی برای پیشبینی طلاق عاطفی بر اساس سبک‌های دل‌بستگی، صفات شخصیت و خودکارآمدی شغلی با میانجیگری حمایت اجتماعی ادراک شده در زنان متأهل شاغل. فصلنامه خانواده درمانی کاربردی،3(1)، 311-338.
اعزازی، شهلا. (1387). جامعه شناسی خانواده. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
بوستانی پور، علی، ثنایی، باقر، کیامنش، علیرضا. (1396). فراتحلیل اثربخشی الگوهای شناختی-رفتاری در درمان مشکلات زناشویی، تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 6(25)، 25-7.
بهاری، فرشاد، بهرامی، فاطمه. (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی همسران بر میزان تعارضهای زناشویی زوجهای متقاضی طلاق شهر اصفهان. فصلنامه مطالعات زنان دانشگاه الزهرا، (11)3، 47-70.
ثوابی، محمد. (1397). نقش واسطه‌ای بخشش و امید در تأثیرگذاری ویژگی‌های شخصیتی بررضایت زناشویی زوجین در معرض طلاق. پژوهشنامه روانشناسی مثبت، 4(51)، 85-71.
جابری، سمیه، اعتمادی، عذرا، احمدی، سید احمد. (1394). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی با صمیمیت زناشویی، فصلنامه پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 5(9)، 152-143.
زهراکار، کیانوش، جعفری، فروغ. (1389). مشاوره خانواده. تهران. ارسباران.
سودانی، منصور، نظری فر، محسن، مهرابی زاده هنرمند، مهناز. (1397). اثربخشی زوج درمانی رفتاری- ارتباطی برنشتاین بر تعارضات زناشویی. مجله روانشناسی بالینی،4(8)، 55-66.
شاهمرادی، سمیه، فاتحی زاده، مریم، احمدی، احمد (1390). پیش بینی تعارض زناشویی از طریق ویژگی‌های شخصیتی، روانی و جمعیت شناختی زوج‌ها، فصلنامه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی.12(1)، 59-74.
صابونچی، فرانک. فریده، و بهبودی، معصومه. (1399). الگوی ساختاری زضایت زناشویی براساس سبک‌های دل‌بستگی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با میانجیگری هیجان خواهی. فصلنامه روان شناسی کاربردی،14(53)،119-139.
صیادپور، زهره. (1384). شیوه‌های دل‌بستگی. رضایت ازدواج، مطالعات روان شناختی، 3(3)، 141-159.
محمدی فر، محمدعلی، طالبی، ابوالفضل، طباطبایی، سید موسی. (1397). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر عملکرد خانواده در زنان دارای همسر. معتاد. فصلنامه اعتیاد پژوهشی، 4(16)،40-25
References
Ahmadi, S., A. (2011). Adolescent and youth psychology. Tehran: Rudaki Publishing. (In Persian)
Azazi, Shahla. (2008). Family sociology. Tehran: Illuminators and Women's Studies.
Asal, N. (2021). Presenting a model for predicting emotional divorce based on attachment styles, personality traits and job self-efficacy with the mediation of perceived social support in working married women. Applied Family Therapy Quarterly, 3(1), 311-338. (In Persian)
Bookwala J, Sobin J, Zdaniuk B. (2017). Gender and aggression in marital relationships: A life -span perspective. Sex Roles; (52), 497 -506.
Brown, S. L. & Wright, M. R. (2017). Marriage, cohabitation, and divorce in later life. Innovation in aging, 1(2), 110-124.
Behari, F., Bahrami, F. (2009). The effect of teaching communication skills of spouses on the amount of marital conflicts of couples applying for divorce in Isfahan city. Alzahra University Women's Studies Quarterly, (11)3, 47-70. (In Persian)
Bostanipour, A., Sanai, B., Kiamanesh, A. (2016). Meta-analysis of the effectiveness of cognitive-behavioral models in the treatment of marital problems, Counseling News and Research, 6(25), 7-25. (In Persian)
Cohen, P. N. (2019). The coming divorce decline. Socius, 5, 2378023119873497.
Mikolai, J., & Kulu, H. (2018). Divorce, separation, and housing changes: A multiprocess analysis of longitudinal data from England and Wales. Demography, 55, 83-106.
Manning, W. D., & Payne, K. K. (2021). Marriage and divorce decline during the COVID-19 pandemic: A case study of five states. Socius, 7, 23780231211006976
Fırat, M., Okanlı, A. (2019). Assessing the Relationship between Marital Satisfaction and Conflict Communication Styles of Married Turkish Women. Curr Psychol 38, 1360–1367.
Jabri, S., Etamadi, E., Ahmadi, S. A. (2014). Investigating the relationship between communication skills and marital intimacy", Journal of Cognitive and Behavioral Sciences Research, 5(9), 152-143. (In Persian)
Mohammadi Far, M., Talebi, A., Tabatabai, S. M. (2017). The effect of life skills training on family performance in married women. Addicted Addiction Research Quarterly, 4(16), 25-40. (In Persian)
Pascal, A., Christine, A., & Jean, L. (2008). Development and validation of the Cognitive Inventory of Subjective Distress. International Journal of Geriatric Psychiatry, 23, 1175-1182
Provencher, V. C., Begin, M. P. G., Girouard, A., Trembley, S., Boivin, S., & Lemieux, S. (2008). Personality traits in overweight and obese women: Associations with BMI And eating behaviors. Eating Behaviors, 9, 3, 294-302.
Raley, R. K., & Sweeney, M. M. (2020). Divorce, repartnering, and stepfamilies: A decade in review. Journal of Marriage and Family, 82(1), 81-99.
Suls J, Bunde J.(2018). Anger, anxiety, and depression as risk factors for cardiovascular disease: The problems and implications of overlapping affective dispositions. Psychol Bull; 131(2): 260 -300.
Sudani, M., Nazarifar, M., Mehrabizadeh Artman, M. (2017). The effectiveness of Bernstein's behavioral-communicative couple therapy on marital conflicts. Journal of Clinical Psychology, 4(8), 55-66. (In Persian)
Shahmoradi, S., Fatehizadeh, M., Ahmadi, A. (2010). Prediction of marital conflict through personality, psychological and demographic characteristics of couples", Knowledge and Research Quarterly in Applied Psychology. 12(1), 59-74. (In Persian)
Sabunci, F., Ferd, F., Behbodi, M. (2019). The structural model of marital discord based on attachment styles and primary maladaptive schemas with the mediation of sensation seeking. Applied Psychology Quarterly, 14(53), 119-139. (In Persian)
Sayadpour, Z. (2006). Ways of attachment. Marital satisfaction, Psychological Studies, 3(3), 141-159. (In Persian)
Thababi, M. (2017). The mediating role of forgiveness and hope in the influence of personality traits on the marital satisfaction of couples facing divorce. Journal of Positive Psychology, 4(51), 85-71. (In Persian)
Zahrakar, K., Jafari, F. (2010). Family Counseling. Tehran. Aresbaran. (In Persian)

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 فروردین 1402
  • تاریخ بازنگری: 18 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 08 دی 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار