اثربخشی طرحواره درمانی بر نشخوار فکری، کمال‌گرایی و آمیختگی فکر- عمل زنان مبتلا به وسواس فکری - عملی

خادم, صدیقه; فخری, محمدکاظم; عمادیان, سیده علیا

doi:10.22034/aftj.2023.347895.1653

اثربخشی طرحواره درمانی بر نشخوار فکری، کمال‌گرایی و آمیختگی فکر- عمل زنان مبتلا به وسواس فکری - عملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

² استادیار، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

10.22034/aftj.2023.347895.1653

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر نشخوار فکری، کمال‌گرایی و آمیختگی فکر- عمل زنان مبتلا به وسواس فکری - عملی مراجعین مراکز مشاوره شهرستان نکا ‌بوده است.‌ روش پژوهش: روش تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر موقعیت میدانی و از نظر روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‎آزمون و پس‎آزمون و پیگیری با گروه گواه ‌و ‌انتصاب‌ تصادفی ‌بوده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان نکا در سه ماه اول سال 1399 بوده است. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و 30 نفر از زنانی که بیشترین نمره در ابزار پژوهشی وسواس فکری-عملی فوا و همکاران (2002) را بدست آوردند به عنوان نمونه انتخاب شدند و سپس با گمارش تصادفی، 15 نفر به گروه طرحواره درمانی و 15 نفر به گروه گواه تخصیص داده شدند. گروه آزمایش به مدت 20 جلسه تحت طرحواره درمانی براساس پروتکل لوپینو و همکاران (2018) و در حالی که گروه گواه هیچ مداخله‌ای را دریافت نکرد. همچنین پرسشنامه نشخوار فکری نالن-هوکسما و مارو (1991)، پرسشنامه کمال‌گرایی هویت و فلت (1991)، و پرسشنامه آمیختگی فکر- عمل شفران و همکاران (1996) در مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت، داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که طرحواره درمانی بر نشخوار فکری (17/29=F، 001/0>P)، کمال‌گرایی (94/22=F، 001/0>P) و آمیختگی فکر- عمل (95/8=F، 001/0>P) زنان مبتلا به وسواس فکری – عملی تاثیر دارد. نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت که طرحواره درمانی بر نشخوار فکری، کمال‌گرایی و آمیختگی فکر- عمل زنان مبتلا به وسواس فکری- عملی موثر است و می‌توان از این درمان جهت بهبود مشکلات روانشناختی زنان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

زنان

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of schema therapy on rumination, perfectionism, and thought-action fusion of women suffering from obsessive-compulsive disorder

نویسندگان [English]

Sedigheh Khadem ¹
Mohammadkazem Fakhri ²
Seyedeh Olia Emadian ²

¹ PhD student, Department of Psychology, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran

² Assistant Professor, Department of Psychology, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran

چکیده [English]

Aim: The aim of the present research was to determine the effectiveness of schema therapy on rumination, perfectionism, and thought-action fusion of women suffering from obsessive-compulsive disorder who are clients of counseling centers in Neka city. Methods: It was a semi-experimental method with a pre-test and post-test design and follow-up with a control group and random assignment. The statistical population of this research included all women who referred to counseling centers in Neka city in the first three months of 2020. Purposive sampling and 30 women who obtained the highest score in the obsessive-practical research tool of Fua et al. (2002) were selected as a sample and then randomly assigned 15 to the schema therapy group and 15 to the group Certificates were assigned. The experimental group underwent schema therapy for 20 sessions based on the protocol of Luppino et al. (2018), while the control group did not receive any intervention. Also, the rumination questionnaire of Nalen-Hoeksma and Maro (1991), the identity perfectionism questionnaire of Hewitt and Felt (1991), and the thought-action fusion questionnaire of Shafran et al. (1996) were used in the pre-test, post-test and follow-up stages. Finally, the data were analyzed using ANOVA with repeated measures and Bonferroni's post hoc test. Results: The results showed that schema therapy on rumination (F=29.17, P<0.001), perfectionism (F=22.94, P<0.001) and thought-action fusion (F=8.95, P<0.001) women suffering from obsessive-compulsive disorder has an effect. Conclusion: It can be concluded that schema therapy is effective on rumination, perfectionism and thought-action fusion of women suffering from obsessive-compulsive disorder and this treatment can be used to improve women's psychological problems.

کلیدواژه‌ها [English]

schema therapy
rumination
perfectionism
thought-action fusion
thought-action obsession

مراجع

انجمن روانپزشکی آمریکا. (2013). راهنمای تشخیصی وآاماری اختلالات روانی DSM-5؛ ترجمه یحیی سید محمدی (1393). تهران، نشر روان.

پورجابری، بهناز.، دشت بزرگی، زهرا. (1398). اثربخشی طرحواره درمانی بر اختلال خوردن و نشخوار فکری دختران نوجوان چاق شهر اهواز، سلامت جامعه، 13(1)، 10-1.

حقانی، الهام.، بنیسی، پریناز.، بزازیان، سعیده. (1398). اثربخشی آموزش طرحواره درمانی بر نگرش ناکارآمد و نشخوار فکری دانشجویان دختر مضطرب روان شناسی بالینی دانشگاه تهران جنوب، رویکردی نو در علوم تربیتی، 1(1)، 67-54.

سنگانی، علیرضا.، دشت بزرگی، زهرا. (1397). اثربخشی طرحواره درمانی بر سلامت روانی، نشخوار ذهنی و احساس تنهایی زنان مطلقه، مجله دست‌آوردهای روان‌شناختی، 25(2)، 201-216.

سهرابی، فرامرز.، برجعلی، احمد.، مؤمنی، محمدمهدی. (1399). اثربخشی تکنیک‌های شناختی طرحواره درمانی بر کاهش کمال‌گرایی افراطی، رویش روانشناسی، 9(4)، 82-75.

شاملی، لیلا. (1394). تأثیر درمان متمرکز بر هیجان بر خودتنظیمی هیجانی، اجتناب تجربه‌ای و علائم وسواس در زنان مبتلا به اختلال وسواسی-اجباری شهر اهواز، پایان‌نامه دکتری تخصصی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.

قدیانی، مریم.، و نژاد حسینی، سعیده. (1399). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان مبتنی بر کارآمدی هیجانی بر نشخوار فکری و ابرازگری هیجانی زنان مطلقه شهر تهران. خانواده درمانی کاربردی، 1(3): 188-203

قوتی، عاطفه.، آهوان، مسعود.، شهامت ده سرخ، فاطمه.، فرنوش، مریم. (1399). اثربخشی طرح‌واره‏درمانی هیجانی بر نشخوارفکری و مسئولیت‌پذیری افراطی در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی‏ جبری، مطالعات روانشناختی، 16(4)، 7-24.

کاویانی، حسین.، جواهری، فروزان.، بحیرایی، هادی. (1384). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) در کاهش افکار خودآیند منفی، نگرش ناکارآمد، افسردگی و اضطراب: پیگیری 60 روزه، تازه‌های علوم شناختی، 7(1)، 54-49.

منتظری، محمد صادق. (1391). تأثیر طرحواره درمانی بر علائم مبتلایان به اختلال شخصیت وسواسی جبری: پژوهش مورد منفرد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.

موذنی، ترانه. (1396). بررسی و مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی (ST)، درمان فراشناختی گروهی (GMCT) و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) بر افسردگی، افکار خودکشی، نشخوار فکری و اجتناب تجربی بیماران مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان، پایان‌نامه دکتری تخصصی، دانشگاه لرستان، دانشکده زبان و ادبیات فارسی.

هاشمی، لادن.، لطیفیان، مرتضی. (1388). بررسی رابطه بین کمال‌گرایی و جهت گزینی هدف در میان دانش‌آموزان پیش دانشگاهی دولتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا (س)، مجله مطالعات روانشناختی، 5(3)، 112-99.

References

Ali, A., Omer, T., Ullah, A., Haleem, A., Naseem, M., Ullah, M., & Khan, M. N. (2021). Epidemiological Survey of Toxoplasma gondii and Associated Risk Factors in Ruminant Species of the Khyber Pakhtunkhwa Province of Pakistan. Journal of Parasitology Research, 2021.

Bailey, B. E., Wu, K. D., Valentiner, D. P., & McGrath, P. B. (2014). Thought–action fusion: Structure and specificity to OCD. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 3(1), 39-45.

Berman, N. C., Wheaton, M. G., & Abramowitz, J. S. (2013). Childhood trauma and thought action fusion: A multi-method examination. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 2(1), 43-47.

Boisseau, C. L., Thompson-Brenner, H., Pratt, E. M., Farchione, T. J., & Barlow, D. H. (2013). The relationship between decision-making and perfectionism in obsessive-compulsive disorder and eating disorders. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 44(3), 316-321.

Cheng, Y. F., Chen, V. C. H., Yang, Y. H., Chen, K. J., Lee, Y. C., & Lu, M. L. (2019). Risk of schizophrenia among people with obsessive-compulsive disorder: A nationwide population-based cohort study. Schizophrenia research, 209, 58-63.

Egan, S. J., Hattaway, M., & Kane, R. T. (2014). The relationship between perfectionism and rumination in post traumatic stress disorder. Behavioural and cognitive psychotherapy, 42(2), 211-223.

Hewitt, P. L., Flett, G. L., & Mikail, S. F. (2017). Perfectionism: A relational approach to conceptualization, assessment, and treatment. Guilford Publications.

Hezel, D. M., Stewart, S. E., Riemann, B. C., & McNally, R. J. (2019). Clarifying the thought-action fusion bias in obsessive-compulsive disorder. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 20, 75-84.

Kizilagac, F., & Cerit, C. (2019). Assessment of early maladaptive schemas in patients with obsessive-compulsive disorder. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 32(1), 14.

Leahy, R. L. (2018). Emotional schema therapy: Distinctive features. Routledge.

Lee, E. B., Barney, J. L., Twohig, M. P., Lensegrav-Benson, T., & Quakenbush, B. (2020). Obsessive compulsive disorder and thought action fusion: Relationships with eating disorder outcomes. Eating behaviors, 37, 101386.

Luppino, O. I., Tenore, K., Mancini, F., & Basile, B. (2018). A Theoretical Integration of Schema Therapy and Cognitive Therapy in OCD Treatment: Goals and Beliefs of the Obsessive Mind (Part I). Psychology, 9(09), 2261.

Mataix-Cols, D., De La Cruz, L. F., Monzani, B., Rosenfield, D., Andersson, E., Pérez-Vigil, A., ... & Farrell, L. J. (2017). D-cycloserine augmentation of exposure-based cognitive behavior therapy for anxiety, obsessive-compulsive, and posttraumatic stress disorders: a systematic review and meta-analysis of individual participant data. JAMA psychiatry, 74(5), 501-510.

Mauzay, D., Spradlin, A., & Cuttler, C. (2016). Devils, witches, and psychics: The role of thought-action fusion in the relationships between obsessive-compulsive features, religiosity, and paranormal beliefs. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 11, 113-120.

Nolen-Hoeksema, S., Stice, E., Wade, E., & Bohon, C. (2007). Reciprocal relations between rumination and bulimic, substance abuse, and depressive symptoms in female adolescents. Journal of abnormal psychology, 116(1), 198.

Rivière, J., & Douilliez, C. (2017). Perfectionism, rumination, and gender are related to symptoms of eating disorders: A moderated mediation model. Personality and individual differences, 116, 63-68.

Rod, K. (2015). Observing the effects of mindfulness-based meditation on anxiety and depression in chronic pain patients. Psychiatr Danub, 27(Suppl 1), S209-11.

Sassaroli, S., Lauro, L. J. R., Ruggiero, G. M., Mauri, M. C., Vinai, P., & Frost, R. (2008). Perfectionism in depression, obsessive-compulsive disorder and eating disorders. Behaviour research and therapy, 46(6), 757-765.

Schut, D. M., & Boelen, P. A. (2017). The relative importance of rumination, experiential avoidance and mindfulness as predictors of depressive symptoms. Journal of Contextual Behavioral Science, 6(1), 8-12.

Shafran, R., & Rachman, S. (2004). Thought-action fusion: a review. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 35(2), 87-107.

Shafran, R., Thordarson, D. S., & Rachman, S. (1996). Thought-action fusion in obsessive compulsive disorder. Journal of Anxiety Disorders, 10(5), 379-391.

Treynor, W., Gonzalez, R., & Nolen-Hoeksema, S. (2003). Rumination reconsidered: A psychometric analysis. Cognitive therapy and research, 27(3), 247-259.

Yorulmaz, O., Yılmaz, A. E., & Gençöz, T. (2004). Psychometric properties of the Thought–Action Fusion Scale in a Turkish sample. Behaviour Research and Therapy, 42(10), 1203-1214.