اثربخشی آموزش غنی سازی روابط زناشویی بر سواد عاطفی، سازگاری زوجین، دلزدگی زناشویی و تحمل پریشانی در زوجین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مشاوره، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

2 استادیار گروه روان شناسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش غنی سازی روابط زناشویی بر سواد عاطفی، سازگاری زوجین، دلزدگی زناشویی و تحمل پریشانی در زوجین مراجعه کننده به کلینیک های شهرستان گنبد بود. روش پژوهش: روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه گواه و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه زوجین مراجعه کننده به کلینیک های شهر گنبد در سال 1400- 1399 می باشد. جهت انتخاب نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. حجم نمونه برابر با 32 نفر در نظر گرفته شد که آزمودنی ها به طور تصادفی در دوگروه آزمایش (16 نفر) و گروه گوااه (16 نفر) قرار گرفتند. در این طرح، آموزش زوج درمانی هیجان محور جانسون (1997) در هشت جلسه به مدت90 دقیقه برگزار شد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه سواد عاطفی مقیاس کارکردهای روانشناختی خانواده ایرانی کیمیایی (1388)، مقیاس سازگاری زناشویی اسپانیر(DAS) (1976)، مقیـاس دلزدگی زنـاشویی پاینز (1996) و پرسشنامه تحمل پریشانی سیمونز و گاهر (2005) بود. برای تحلیل نتایج از روش تحلیل واریانس اندازه مکرر استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد اثربخشی آموزش غنی سازی روابط زناشویی بر سواد عاطفی (34/51=F، 001/0=P)، سازگاری زوجین (03/46=F، 001/0=P)، دلزدگی زناشویی(07/48=F، 001/0=P) و تحمل پریشانی86/032=F، 001/0=P) موثر بود و این تاثیر در مرحله پیگیری پایدار بود. نتیجه گیری: بنا براین می توان از این مداخله به عنوان بخشی از مداخلات درمانی به طور موثر در سازگاری زناشویی و کاهش دلزدگی و افزایش تحمل پریشانی زوجین متعارض استفاده نمود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of marital relationship enrichment training on emotional literacy, couple compatibility, marital boredom and distress tolerance in couples

نویسندگان [English]

  • Einollah Gholipour 1
  • Hamzeh Akbari 2
  • Kazem Shariatnia 2
1 Ph. D student of counseling department, Bojnord branch, Islamic Azad University, Bojnord, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Azadshahr Branch, Islamic Azad University, Azadshahr, Iran
چکیده [English]

Aim: The purpose of this study was to investigate the effectiveness of marital relationship enrichment training on emotional literacy, couple compatibility, marital burnout and distress tolerance in couples referring to Gonbad clinics. method: The research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design and a control and follow-up group. The statistical population of this research is all the couples who referred to Gonbad city clinics in 2019-1400. Available sampling method was used to select the sample. The sample size was considered equal to 32 people, and the subjects were randomly divided into two experimental groups (16 people) and the control group (16 people). In this plan, Johnson's (1997) emotion-oriented couple therapy training was held in eight sessions for 90 minutes. The research tools were Emotional Literacy Questionnaire, Iranian Kimiai Family Psychological Functions Scale (2008), Spanier Marital Adjustment Scale (DAS) (1976), Pines Marital Discomfort Scale (1996) and Simmons and Gaher Distress Tolerance Questionnaire (2005). To analyze the results, repeated measure variance analysis was used. Results: The results showed the effectiveness of marital relationship enrichment training on emotional literacy (F=51.34, P=0.001), couples' compatibility (F=46.03, P=0.001), marital boredom (07/07) F=48, P=0.001) and distress tolerance F=032.86, P=0.001) were effective and this effect was stable in the follow-up phase. Conclusion: Therefore, this intervention can be used as a part of therapeutic interventions effectively in marital adjustment and reducing boredom and increasing distress tolerance of conflicted couples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enrichment of marital relations
  • emotional literacy
  • compatibility of couples
  • marital boredom
  • distress tolerance
آرمین، ذبیح الله.، فخری، محمدکاظم.، و حسن زاده، رمضان، (1400)، اثربخشی آموزش غنی سازی روابط زوجین براساس مدل انریچ بر خوش بینی، دلزدگی زناشویی و نگرش به خیانت در زوجین خیانت دیده، مجله مطالعات ناتوانی، 11(5): 7-1.
امینی، مهسا .، و حیدری، حسن، (1395)، بررسی اثربخشی آموزش غنی سازی روابط بر ارتقاء کیفیت زندگی و رضایت زناشویی دانشجویان متأهل، مجله آموزش و سلامت جامعه، 3(2): 31-23.
احمدی بجستانی، بی بی سمیه.، اصغری ابراهیم آبادی، محمدجواد.، کیمیایی، سیدعلی.، و صلایانی، فایزه .(1397)، اثربخشی گروه درمانی متمرکز بر هیجان بر بهبود ابرازگری هیجانی و بهبود کنش وری جنسی زنان مبتلا به دیابت نوع دو، فصلنامه اندیشه و رفتار، 13(50): 58-48.
اورکی، محمد.، جمالی، چیمن.، فرج الهی، مهران.، و کریمی فیروزجایی، علی، (1391)، اثربخشی آموزش برنامه غنی سازی ارتباط برمیزان سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل، دوفصلنامه علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، 1(2): 61-52.
 باستانی، سوسن.، گلزاری، محمود.، و روشنی، شهره ، (1389)، طلاق عاطفی: علل و شرایط میانجی، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، 1، 3، 20-1.
برنشتاین، فیلیپ.، و برنشتاین، مارسی، (1380)، روش های درمان مشکلات زناشویی، ترجمه  زنده جانی و کمال پور، مشهد: نشر مرندیز.
بهرامی، فاطمه.، اولیاء، نرگس.، و فاتحی زاده، مریم، (1392)، آموزش غنی سازی زندگی زناشویی، تهران: دانژه.
پاینز، آیالامالاچ، (1998)، چه کنیم تا عشق رویایی به دلزدگی نینجامد، ترجمه  فاطمه شاداب، (1381)، تهران: انتشارات ققنوس.
پورغفاری، سیده سوگل، ( 1388)، بررسی اثر بخشی آموزش مؤلفه‌های سبک زندگی مبتنی بر رویکرد روان شناسی فردی بر رضایت زناشویی در بین پرستاران متأهل زن بیمارستان دکتر گنجویان دزفول، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم تحقیقات خوزستان.
تهرانی، فاطمه،(1384 بررسی تأثیر آموزش مهارتهای ارتباطی بر افزایش رضایت زناشویی زنان ساکن اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی رودهن.
جعفری، علیرضا، ( 1388)، بررسی اثر بخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی پیش از ازدواج بر افزایش رضایت زناشویی پس از ازدواج، فصلنامه علوم رفتاری، 1(2):51-31.
رضازاده، سیدمحمد رضا، ( 1388)، بررسی اثر بخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر رضایتمندی زناشویی مهارت‌های و باورهای ارتباطی مردان نابینا و همسران نابینایشان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم تربیتی مشهد.
رضاپورمیرصالح، یاسر.، و اسماعیل بیگی، منیره، (1396)، رابطه بین انعطاف‌پذیری و تحمل پریشانی با میانجیگری جهت‌گیری منفی به مشکل نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست، فصلنامه مددکاری اجتماعی، 6(3): ۲۲-۳۱.
 رستمی، مریم.،  ابوالقاسمی، عباس.، و نریمانی، محمد، (1392)، اثر بخشی درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر بهزیستی روانشناختی زوجین ناسازگار، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 3(1): 123-105.
رحمتی، مریم.، احمد برآبادی، حسین.،,  حیدرنیا، احمد، (1399)، تأثیر برنامه غنی سازی روابط زوجین مبتنی بر طرح"وقت زندگی بهتر برای زن و شوهرها بر سازگاری زناشویی زنان با ازدواج زودهنگام، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 11(41): 258-235.
روغنگر، طیبه، (1392)، بررسی اثربخشی آموزش طرح تایم (غنی سازی ازدواج) بر رضایت زناشویی و هوش معنوی زنان مراجعه کننده به مرکز مشاوره آرامش ناجا، پایان نامه کارشناسی ارشد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی.
سجادی، سیده فائزه.، و روشن، رسول، (1394)، اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر بهبود نگرش به عشق و کاهش دلزدگی زناشویی، پژوهش های مشاوره، 14(53): 102-91.
سعیدی، فاطمه.، آقازیارتی، علی.،,  طباطبایی فر، سیدمهدی، (1398)، اثربخشی آموزش غنی سازی زندگی زناشویی طرح تایم بر دلزدگی زوجین، فصلنامه سنجش و پژوهش در مشاوره کاربردی، 1(1): 56-47.
سید سرابی، مهناز.، و عسگری، شهناز، (1397)، پیش‌بینی رفتارهای خود ناتوان ساز تحصیلی بر اساس اشتیاق تحصیلی، تاب‌آوری و تحمل پریشانی دانش آموزان دختر، مجله پیشرفت های نوین در علوم رفتاری، 6(25): 1– 21.
صنعت نما، ملیکا، (1396)، اثربخشی زوج درمانی هیجان‌مدار بر کنترل عواطف و کاهش دلزدگی زناشویی زوجین و تصویر بدنی زنان، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی عمومی دانشگاه سیستان و بلوچستان.
گلدنبرگ، ایرنه.، و گلدنبرگ، هربرت ، (2000)، خانواده درمانی، ترجمه حمیدرضا حسین‌شاهی‌برواتی، سیامک نقشبندی، الهام ارجمند، (1396)، تهران: روان.
فروزانفر آزاده، (1396)، تحمل پریشانی: نظریه، مکانیسم و رابطه با آسیب شناسی روانی، رویش روانشناسی، 6(2): 262-239.
فاتحی زاده، مریم.، و احمدی، سید احمد، (1384)، عنوان بررسی رابطه الگوهای ارتباطی ازدواج و میزان رضایتمندی زناشویی زوجین شاغل در دانشگاه اصفهان، فصلنامه خانواده پژوهی، 1(2):120-109،
قاجاری، الهام.، توزنده جانی، حسن.، و نجات، حمید، (1399)، اثربخشی آموزش غنی سازی روابط زوجین بر اساس نظریه انتخاب بر تحمل پریشانی زنان رهاشده از مصرف مواد مخدر، افق دانش فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی گناباد، 26(4): 330-316.
قربانعلی پور، محمد، (1384)، بررسی اثربخشی رویکرد زوج درمانی تغییر سبک زندگی بر افزایش رضایت زناشویی زوجین ساکن شهر اصفهان، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکده ی علوم تربیتی.
علاقبند، لیلا.، پاشاشریفی، حسن.، فرزاد، ولی اله.، و آقایوسفی، علیرضا، (1398)، مدلی برای پیش بینی طلاق عاطفی بر مبنای سواد عاطفی، سبک های مقابله ای، کیفیت زندگی و هیجان خواهی با میانجی گری تنظیم هیجان، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62: 402-288.
عدالتی شاطری، زهره.، آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا.، مدرس غروی، مرتضی.، و حسن آبادی، حسین. (1388)، بررسی اثربخشی طرح تایم (غنی سازی ازدواج) بر رضایت زناشویی زوج های دانشجو، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 4(3): 98-89.
عنابستانی، محبوبه، (1395)، تاثیر آموزش رویکرد راه حل محور بر کاهش دلزدگی زناشویی و افزایش سازگاری در زوجین ناسازگار شهر مشهد، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ.
عیسی نژاد، امید.، احمدی، سید احمد.، و اعتمادی، عذارا، (1389)، اثربخشی غنی سازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین، مجله علوم رفتاری، 4(1): 16-9.
غلامزاده، مریم.، عطاری، یوسفعلی.، و شفیع آبادی، عبداله، (1388)، اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی بر کارایی خانواده در زوج های مراجعه کننده به مرکز بهزیستی شهر اهواز، دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 11(41): 102-83.
مظهری، محبوبه.، زهراکار، کیانوش.، شاکرمی، محمد.، داورنیا، رضا.، و عبداله زاده، عادل، (1395)، تاثیر برنامه غنی سازی ارتباط بر کاهش تعارضات زناشویی زوج های هر دو شاغل، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران (نشریه پرستاری ایران)، 29(102): 44-32.
میری، معصومه.، میری، محمدرضا.، شریف زاده، غلامرضا.،,  میری، مریم، (1393)، تأثیر آموزش غنی سازی روابط بر رضایتمندی زناشویی در معلمان زن مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال  1391، مراقبت های نوین، فصلنامه علمی پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 11(3):185-177.
مفیسه، مرتضی.، و عبداللهی، عباس، (1397)، مقایسه تحمل پریشانی و عواطف مثبت و منفی بین افراد وابسته به مواد و عادی، مجله سلامت اجتماعی و اعتیاد، 3(19): 65 – 78.
نـویدی، فاطمه، (1384)، ارزیـابی و مقـایسه ارتبـاط دلزدگی زنـاشویی بـا فاکتـورهای جو سـازمـانی در کارکنـان ادارات آمـوزش و پرورش و پرستاران بیمـارستانی شهر تهران، پایـان نـامه کارشنـاسی ارشد رشته مشاوره خانـواده، دانشگاه شهید بهشتی.
نظری، محمد علی، (1394)، مبانی زوج درمانی و خانواده درمانی، تهران: انتشارات علم.
نویدیان، علی.، رضایی، نسرین.، شکیبا، منصور.، و بنی اسدی، فاطمه، (1396)، تاثیر برنامه غنی سازی روابط زوجین بر دلزدگی رابطه زناشویی از دیدگاه همسران بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران (نشریه پرستاری ایران)، 30(109): 53-44.
یوسفی، ناصر.، نصیری هانیس، غفار.، و زاده محمدی، علی، (1395)، غنی سازی رابطۀ همسران در مدل بهبود رابطه، مجله آسیب شناسی، مشاوره و غنی سازی خانواده، 2(2): 82-67.
References
Alqashan H. (2008). Enrichment training program and successful marriage in Kuwait: a field study on Kuwaiti couples. Digest of Middle East Studies, 17, 2, 1-16.
Bowling, TK. Hill, CM. Jencius, M. (2005). An overview of marriage enrichment. The family journal, 13, 1, 87-94.
Blanchard Victoria, L. (2008). Does marriage and relationship Education improve cuples communication? A meta analytic study. Brigham Young University.
Brooks, L.W. (2001). An investigation of relationship enhancement therapy in a group format with rural, southern couples: Doctoral dissertation, The Florida State University. Dissertation Abstracts International, 58-06A, 239
Duquette D. (2001). A program design of a relationship enhancement seminar for same-sex couples who are HIV serodiscordant. Florida: Carlos Albizu University.
Daughters SB, Reynolds EK, MacPherson L, Kahler CW, Danielson CK, Zvolensky M, et al. (2009). Distress tolerance and early adolescent externalizing and internalizing symptoms: The moderating role of gender and ethnicity. Behaviour Research and Therapy; 47, 3, 198-205. [DOI:10.1016/j.brat.2008.12.001] [PMID] [PMCID]
Foley FW, LaRocca NG, Sanders AS, Zemon V. (2001). Rehabilitation of intimacy and sexual dysfunction in couples with multiple sclerosis. Mult Scler J, 7, 6, 417-21.
Hartmann M, Bäzner E, Wild B, Eisler I, Herzog W. (2010). Effects of interventions involving the family in the treatment of adult patients with chronic physical diseases: a meta-analysis. Psychother Psychosom: 79, 3, 136-48.
Guerney, B. G., Jr., Snyder, M. (1997). Relationship Enhancement® individual therapy. manuscript submitted for publication.
Murry, S. M., Rose, P., Bellavia, G. M., & Holmes, J. G. (2002). When rejection stings: How self-esteem constraints relationshipenhancement processes. J Pers Soc Psychol, 83, 3, 556-73.
Moschak TM, Terry DR, Daughters SB, Carelli RM. (2017). Low distress tolerance predicts heightened drug seeking and taking after extended abstinence from cocaine self-administration. Addiction Biology:  23, 1,130-41.
Olson DH, Olson AK. (1999). PREPARE/ENRICH Program: Version 2000. In: Preventive approaches in couples therapy. Philadelphia, PA, US: Brunner/Mazel; 196–216.
Schaer, M., Bodenmann, G. (2008). Balancing work and relationship: couples coping enhancement training (CCET) in the workplace. Applied Psychology: 57, 71 – 89.
Shollenberger MA. (2001). increasing marital adjustment in graduate students and their spouses through Relationship Enhancement: Virginia Polytechnic Institute and State University.
Scuka, R.F. (2005). Relationship Enhancement Therapy (4thed). With permission of IDEALD, Inc.
Tompkins SA, Roeder JA, Thomas JJ, Koch KK. (2013), Effectiveness of a relationship enrichment program for couples living with multiple sclerosis. Int J MS Care, 15, 1, 27-34.
Trief P, Sandberg JG, Ploutz-Snyder R, Brittain R, Cibula D, Scales K, et al. (2011). Promoting couples collaboration in type 2 diabetes: the diabetes support project pilot data. Families, Systems, & Health, 29, 3, 253.
Yalcin, Band, M, Karahan, & T. E. (2007). Effect o a Couple Communication Program on Marital Adjustment of the American Boord. Family Medicine: 20, 36-44.