مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی و بخشش درمانی بر کیفیت زندگی در مدرسه کودکان دارای ناتوانی یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روان شناسی، واحد زهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین اثربخشی واقعیت درمانی و بخشش درمانی بر کیفیت زندگی کودکان دارای ناتوانی یادگیری بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون سه گروهی (دو گروه آزمایش همراه با گروه گواه) با مرحله پیگیری بود. جامعه آماری دانش‌آموزان پسر پایه اول تا پنجم ابتدایی با انواع ناتوانی‌های یادگیری مراجعه‌کننده به مرکز اختلال یادگیری آموزش‌وپرورش شهرستان سراوان در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که 45 نفر از واجدین شرایط که داوطلب مشارکت در پژوهش بودند، به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک کروه گواه ( هر گروه 15 نفر) کاربندی شدند. گروه آزمایش واقعیت درمانی تحت مداخله بسته آموزشی گلاسر (2001) و گروه آزمایشی بخشش درمانی نیز تحت مداخله بسته درمانی لواف‌پور نوری (1393) قرار گرفتند. هر سه گروه با استفاده از مقیاس کیفیت زندگی در مدرسه بورک و اسمیت (1989) در سه مرحله مورد سنجش قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 23 و آزمون تحلیل واریانس اندازه‌های مکرر انجام شد. یافته‌ها: نتایج آزمون نشان داد که بین گروه‌های آزمایش و گواه در مؤلفه‌های کیفیت زندگی در مدرسه تفاوت معنی‌داری وجود دارد (۰۱/0>p). همچنین تفاوت بین میانگین نمرات گروه گواه با میانگین نمرات گروه‌های واقعیت درمانی و بخشش درمانی معنی‌دار بود (۰۱/۰>P). نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان داد که واقعیت درمانی و بخشش درمانی، کیفیت زندگی در مدرسه دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری را بهبود بخشید. همچنین بخشش درمانی در مقایسه با واقعیت درمانی، اثربخش‌تر بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Reality and Forgiveness Therapies in Improving the Quality of School Life (QSL) in Children with Learning Disabilities

نویسندگان [English]

  • Auob Dehvari 1
  • Ali Arab 2
  • Mahmoud Shirazi 3
1 Ph.D. student, Department of Psychology, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran
چکیده [English]

Aim: The present study aimed to determine the effectiveness of reality and forgiveness therapies on the quality of school life (QSL) of children with learning disabilities. Methods: The present research had a three-group semi-experimental pretest-posttest type (two experimental groups with a control group), with a follow-up phase. The statistical population consisted of male students of the first to the fifth grades of primary schools with various learning disabilities who visited the Learning Disability Center of Saravan County in the academic year 2019-2020, and 45 eligible individuals, who volunteered to participate in the research, were selected by the convenience sampling method and were randomly assigned to two experimental groups and a control group (15 individuals per group). The experimental group of reality therapy received the intervention of Glaser's educational package (2001) and the experimental group of forgiveness therapy received the intervention of Lovafpour Nouri's therapy package (2014). All three groups were evaluated using the quality of life scale by Burke and Smith (1989) at three stages. Data analysis was performed using SPSS 23 and repeated-measures analysis of variance (ANOVA). Results: The test results indicated that there was a significant difference between the experimental and control groups in quality of school life (p<0.01) components. The difference between the mean scores of the control group and the mean scores of the reality and forgiveness therapy groups was significant (P<0.01). Conclusion: Reality and forgiveness therapies improved the quality of school life in students with learning disabilities. Forgiveness therapy was more effective than reality therapy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reality Therapy
  • Forgiveness Therapy
  • Quality of School Life (QSL)
  • Learning Disability
اتحادی فر، محمدرضا.، جناآبادی، حسین.، و داورپناه، ابوسعید. (1400). اثر بخشی بخشش درمانی درشادکامی و کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 18(44): 51-61
اسلامی، رضا.، هاشمیان، پیمان.، جراحی، لیدا.، و مدرس غروی، مرتضی. (1392). اثربخشی رویکرد واقعیت درمانی گروهی بر شادکامی و کیفیت زندگی نوجوانان بد سرپرست در مشهد. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 56(5): 300-306
احمدی نصرآباد سفلی، سعید.، زارعی، اقبال.، و نجارپوریان، سمانه. (1397). اثربخشی واقعیت درمانی بر کیفیت زندگی و سلامت روان والدین دارای کودک معلول. مجله پژوهش سلامت. ۳ (۲) :۱۰۰-۹۵
آخوندی، مریم.، مرادی‌نسب، منیره.، بلورساز مشهدی، هنگامه.، احسان‌پور، فهیمه.،  پورآقایی، سارا. (1399). پیش‌بینی بخشودگی زناشویی بر اساس تنظیم هیجان، دلبستگی به خدا و راهبرد مقابلۀ دین‌محور در زنان دارای تجربۀ خشونت خانوادگی. پژوهش در دین و سلامت، 6(2): 115-128
باطنی، پونه.، بیرامی، مهدی.، و سیاوشی فر، نسیم. (1400). اثربخشی آموزش تنظیم عاطفه بر افزایش خودتنظیم‌گری و کاهش احساس شرم و گناه مادران دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص. رویش روان شناسی. ۱۰ (۶) :۱۳۸-۱۲۹
زاهد بابلان، عادل.، کریمیان پور، غفار.، و دشتی، ادریس. (1396). نقش کیفیت زندگی در مدرسه و خودپندارة تحصیلی در اشتیاق تحصیلی در دانش ‏آموزان پایة پنجم و ششم ابتدایی شهرستان ثلاث باباجانی. رویکردهای نوین آموزشی، 12(1): 75-91
سلطانی، رضا.، کارشکی، حسین.، آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا.، عبدخدایی، محمدسعید.، و بافنده، حسین. (1390). بررسی روایی و پایایی پرسش نامه کیفیت زندگی در مدرسه در مدارس شهر مشهد. محله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 19(1): 79-93
شیاسی، لیلا.، و خیاطان، فلور. (1396). تأثیر مشاورۀ گروهی بخشش‌محور بر سازگاری و کیفیت زندگی زنان مراجعه‌کننده به مراکز مشاورۀ شهرستان نجف‌آباد. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 16(2): 34-42
صدری دمیرچی، اسماعیل.، محمدی، نسیم.، فیاضی، مینا.، و افسر، ابراهیم. (1396). بررسی رابطه‌ی بهزیستی روان‌شناختی با جهت‌گیری مذهبی و بخشش در دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی. پژوهش در دین و سلامت، 3(2): 20-30
صف‌آرا، مریم.، و بخشی‌زاده، محمد. (1396). اثربخشی آموزش بخشودگی بر بهزیستی روان‌شناختی و شادکامی مادران دانش آموزان دارای اختلال خاص یادگیری شهر طبس. روانشناسی افراد استثنایی، 7(28): 187-208
قدم پور، عزت اله.، قصیری گودرزی، سارا.، درخشان فر، روح الله.، و پادروند، حافظ. (1400). اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی به شیوه گروهی بر بهبود همدلی و کاهش اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان پسر دچار ناتوانی یادگیری. ناتوانی های یادگیری، 10(3): 366-379
لواف‌پور نوری، فرشاد.، زهراکار، کیانوش.، و ثنایی ذاکر، باقر. (1391). بررسی اثربخشی بخشایش درمانی گروهی در کاهش پرخاشگری نوجوانان پرخاشگر ۱۱ تا ۱۳ ساله شهرستان دزفول. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. ۲۰ (۴): ۵۰۰-۴۸۹
لواف پورنوری، فرشاد.، زهراکار، کیانوش.، و آذرهوش فتیده، زهرا. (1393). تبیین نقش اثربخشی مداخله‌ی بخشش فرایندمحور در کاهش انگیزه‌های انتقام جویی و دوری گزینی دانش‌آموزان پسر دوره‌ی راهنمایی. روان شناسی مدرسه و آموزشگاه، 3(2): 170-185
مشریان فراحی، سیده مریم.، مشیریان فراحی، سیدمحمدمهدی.، آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا.، و سپهری شاملو، زهره. (1396). روان پرستاری، 5(1): 47-52
موحدی، یزدان.، و ماجدی، حسین. (1400). تأثیر بازی های رایانه ای بر الگوی امواج مغزی در افراد مبتلا به ناتوانی های یادگیری. ناتوانی های یادگیری، 10(4): 144-159
نیک منش، زهرا.، کاظمی، یحیی.، و امرا، سمیه. (1398). اثربخشی آموزش گروهی بخشایش بر کیفیت زندگی دانش آموزان دختر. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 16(34): 211-229
References
Bourke S, Smith M, (1989). Quality of life and intentions for further education. Annual Conference of the Australian Association for Research in Education. Adelaide, Australia.
Botelho Guedes F, Cerqueira A, Gaspar S, Gaspar T, Calado P, Gaspar de Matos M. (2021). Foreign adolescents living in Portugal: Quality of life and school experiences. Journal of Community Psychology. 49(6):1806-18.
Glasser W. (2001). Counseling with choice theory: The new reality therapy: Harper Collins.
Glasser W, Glasser C. (2010). The effect of reality therapy based group counseling on the self-esteem. University of Virginia.
Graham S, Hebert M, Fishman E, Ray AB, Rouse AG. (2020). Do children classified with specific language impairment have a learning disability in writing? A meta-analysis. Journal of learning disabilities. 53(4):292-310.
Gu X, Chang M, Solmon MA. (2016). Physical activity, physical fitness, and health-related quality of life in school-aged children. Journal of Teaching in Physical Education. 35(2):117-26.
Holland C, Walker M. (2018). Choice Theory and Interfaith Dialogue: Building Relationships between Faiths and Embracing Diversity. International Journal of Choice Theory® and Reality Therapy. 37(2):17.
Lench HC, Levine LJ, Whalen CK. (2013). Exasperating or exceptional? Parents’ interpretations of their child’s ADHD behavior. Journal of Attention Disorders. 17(2):141-51.
Mason CP. (2016). Using reality therapy trained group counselors in comprehensive school counseling programs to decrease the academic achievement gap. International Journal of Choice Theory and Reality Therapy. 35(2):14.
Sommers-Flanagan J, Sommers-Flanagan R. (2018). Counseling and psychotherapy theories in context and practice: Skills, strategies, and techniques: John Wiley & Sons.
Wubbolding RE. (2013). Choice theory/reality therapy: Issues to ponder. International Journal of Choice Theory & Reality Therapy. 32(2):7-11.
Worthington J. (2013). Forgiveness and reconciliation: Theory and application: Routledge.