ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی در نوجوانان تیزهوش دختر و پسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

3 استادیار گروه روانشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف آزمون روان‌سنجی نسخة فارسی پرسشنامة سرمایة روان‌شناختی (لوتانز، آولیو، آوی و نورمن، 2007) در بین نوجوانان تیزهوش دختر و پسر انجام شد. روش: در مطالعه همبستگی حاضر، 366 نوجوان (182 پسر و 186 دختر) به پرسشنامة سرمایة روان‌شناختی، پرسشنامة سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور (صالح‌زاده، شکری و فتح‌آبادی، 1396الف)، سیاهة مشغولیت تحصیلی (سالملاـ آرو و آپادایا، 2012) و سیاهة فرسودگی مدرسه (سالملا ـ آرو، کیورا، لسکینن و نورمی، 2009) پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی عاملی پرسشنامة سرمایة روان‌شناختی از روش‌ آماری تحلیل عاملی تأییدی و به منظور آزمون هم‌ارزی جنسی ساختار عاملی پرسشنامة سرمایة روان‌شناختی از تحلیل عاملی تاییدی چندگروهی استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی تاییدی بر پایة نرم‌افزار AMOS نشان داد که در دو گروه جنسی، نسخة چهار عاملی پرسشنامة سرمایة روان‌شناختی شامل خودکارآمدی، امید، تاب‌آوری و خوش‌بینی، با داده‌ها برازش مطلوبی داشت. نتایج تحلیل عاملی تاییدی چندگروهی نیز، تغییرناپذری بین‌گروهی ساختار عاملی، بارهای عاملی، مقادیر خطا و واریانس‌ها و کواریانس‌های بین‌عاملی پرسشنامة سرمایة روان‌شناختی را در نوجوانان دختر و پسر نشان داد. نتایج مربوط به همبستگی بین سرمایه روانشناختی با رفتارهای سبک زندگی تحصیلی و بهزیستی تحصیلی به طور تجربی از روایی ملاکی پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی حمایت کرد. مقادیر ضرایب همسانی درونی عامل‌های خودکارآمدی، امید، تاب‌آوری و خوش‌بینی به ترتیب برابر با 87/0، 86/0، 86/0 و 80/0 به دست آمد. نتیجه‌گیری: در مجموع، نتایج مطالعة حاضر نشان داد که نسخة فارسی پرسشنامة سرمایة روان‌شناختی برای سنجش سازة سرمایة روان‌شناختی در نوجوانان تیزهوش دختر و پسر، ابزاری روا و پایا بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Psychometric Properties of the Psychological Capital Questionnaire for Male and Female Gifted Adolescents

نویسندگان [English]

  • noushin tamizi 1
  • Majid Zargham Hajabi 2
  • Hasan MirzaHoseini 3
1 PhD Student, Department of Psychology, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
چکیده [English]

Aim: The main purpose of the present study was to investigate psychometric properties of the Farsi version of the Psychological Capital Questionnaire (PCQ, Luthans, Avolio, Avey & Norman, 2007) among male and female gifted adolescents. In this correlational study, 366 adolescents (182 male and 184 female) completed the Psychological Capital Questionnaire (PCQ), Health-oriented Academic Life-Style promoting/reducing Behaviors Questionnaire (HALSBQ, Salehzadeh, Shokri & Fathabadi, 1396), School Engagement Inventory (SEI, Salmela-Aro & Upadaya, 2012) and School Burnout Inventory (SBI, Salmela-Aro, Kiuru, Leskinen & Nurmi, 2009). The confirmatory factor analysis and multi-group methods were used to compute the PCQ's factorial validity and its gender invariance, respectively. The results of confirmatory factor analysis based AMOS software showed that the four factor model of PCQ (self-efficacy, resiliency, optimism and hope) fit well to the data across two groups. The results of multi-group confirmatory factor analysis revealed the cross-group invariance of factorial structure, factor loadings, and factor variances and covariance’s of the PCQ across male and female adolescents. Correlational analyses between psychological capacity with academic well-being and academic life style behaviors provided initial evidence for the PCQ criterion validity. Internal consistency coefficients for the self-efficacy, hope, resiliency and optimism subscales were 0/88, 0/86, 0/86 & 0/80 respectively. In sum, these findings provide evidence for the validity and reliability of the PCQ to measure of psychological capital in male and female gifted adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gifted psychology
  • Multi-group confirmatory factor analysis
  • psychological capital questionnaire
  • sex differences

مراجع

خدایی، علی.، و سید احمدی، میثم. (1399). ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه هوش هیجانی صفت‌محور ـ نسخه نوجوان: ساختار عاملی، روایی و پایایی. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 8 (31)، 94-79.
شکری، امید.، مهدویان مشهدی، پانته‌ا.، و خدایی، علی. (1399). ساختار عاملی، پایایی و تغییرناپذیری اندازه‌گیری پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی در معلمان زن و مرد ایرانی. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 8 (29)، 34-21.  
صالح‌زاده، پروین.، شکری، امید.، و فتح‌آبادی، جلیل. (1396الف). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه رفتارهای ارتقادهنده و بازدارنده سلامت تحصیلی: چشم‌اندازی بر نظریه‌های معاصر انگیزش پیشرفت. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 8 (30)، 105-61.
صالح‌زاده، پروین.، شکری، امید.، و فتح‌آبادی، جلیل. (1396ب). سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور: ایده‌ای نوظهور در روان‌شناسی سلامت تحصیلی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 13 (46)، 30-1.
عبدالله‌پور، محمد. آزاد.، درتاج، فریبرز.، و احدی، حسن. (1395). تحلیل روان­سنجی نسخة فارسی سیاهة فرسودگی تحصیلی . فصلنامة اندازه­گیری تربیتی، 6 (24)، 42-23.
عبدالله‌پور، محمد. آزاد.، و شکری، امید. (1394). تحلیل مشخصه­های روان­سنجی فهرست مشغولیت تحصیلی در دانشجویان ایرانی. مجلة مطالعات آموزش و یادگیری، 7 (2)، 108-90.
کیاکاظمی، ارغوان.، شکری، امید.، فتح‌آبادی، جلیل.، و رشیدی‌پور، فاطمه. (1398). روان‌شناسی مثبت تیزهوشی: چهارچوبی برای معرفی مدل خودمراقبت‌گری. نخستین کنگره ایرانی روان‌شناسی مثبت.
References
Alessandri, G., Borgogni, L., Consiglio, C., & Mitidieri, G. (2015). Psychometric properties of the Italian version of the Psychological Capital Questionnaire. International Journal of Selection and Assessment, 23, 149-159.
Anderman, E. M. (2020). Achievement motivation theory: Balancing precision and utility. Contemporary Educational Psychology, 18, 110-118.
Antunes, A. C., Caetano, A., & Pina e Cunha, M. (2017). Reliability and construct validity of the Portuguese version of the Psychological Capital Questionnaire. Psychological Reports, 120, 520-536.
Avey, J. (2014). The left side of psychological capital: New evidence on the antecedents of PsyCap. Journal of Leadership & Organizational Studies, 21, 141-149.
Avey, J. B., Avolio, B. J., & Luthans, F. (2011). Experimentally analyzing the impact of leader positivity on follower positivity and performance. Leadership Quarterly, 22, 282-294.
Avey, J.B., Luthans, F., & Jensen, S.M. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48(5), 677–693.
Avey, J.B., Luthans, F., & Youssef, C.M. (2010). The additive value of positive psychological capital in predicting work attitudes and behaviors. Journal of Management, 36(2), 430–452.
Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2011). Meta-Analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22, 127-152.
Awidi, I. T., Paynter, M., & Vujosevic, T. (2019). Facebook group in the learning design of a higher education course: An analysis of factors influencing positive learning experience for students. Computers & Education, 129, 106-121.
Azanza, G., Domínguez, Á. J., Moriano, J. A., & Molero, F. J. (2014). Capital psicológico positivo: Validación del cuestionario PCQ en España. Ana-les de Psicología, 30, 294-301.
Byrne, B. M. (2006). Structural equation modeling with EQS: basic concepts, applications and programming. Lawrence Erlbaum, Mahwah, NJ.
Daria, L., & Virga, D. (2018). Psychological Capital Questionnaire (PCQ): Analysis of the Romanian Adaptation and Validation.  Psihologia Resurselor Umane, 16, 27–39.
Demirtas-Zorbaz, S., & Ergene, T. (2019). School adjustment of first-grade primary school students: Effects of family involvement, externalizing behavior, teacher and peer relations. Children and Youth Services Review Journal, 101, 307-316.
Beckmeyer, J. J., & Weybright, E. H. (2020). Exploring the associations between middle adolescent romantic activity and positive youth development. Journal of Adolescence, 80, 214-219.
Formiga, N., Viseu, J., & Jesus, S. N. (2014). Empirical verification of a measure of positive psychological capital in Brazilian workers. Eureka, 11, 284-300.
Garn, A. C., Matthews, M. S., & Jolly, J. L. (2010). Parental influences on the academic motivation of gifted students: A self-determination theory perspective. Gifted Child Quarterly, 54(4) 263–272.
Görgens-Ekermans, G., & Herbert, M. (2013). Psychological capital: Internal and external validity of the Psychological Capital Questionnaire (PCQ-24) on a South African sample. South African Journal of Industrial Psychology, 39(2), 1131, 1-12.
Guichun, J., & Wang, Y. (2019). The influence of gratitude on learning engagement among adolescents: The multiple mediating effects of teachers' emotional support and students’ basic psychological needs. Journal of Adolescence, 77, 21-31.
Guez, A., Peyre, H., Cam, L. M., Gauvrit, N., & Ramus, F. (2018). Are high-IQ students more at risk of school failure? Intelligence, 71, 32-40.
Guénolé, F., Speranza, M., Louis, J., Fourneret, P., & Baleyte, J. M. (2015). Wechsler profiles in referred children with intellectual giftedness: Associations with trait-anxiety, emotional dysregulation, and heterogeneity of Piaget-like reasoning processes. European Journal of Pediatric Neurology, 19 (4), 402-410.
Hill, A. P. (2013). Motivation and university experience in first-year university students: A self-determination theory perspective. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 13, 244-254.
Kamei, H., Ferreira, M. C., Valentini, F., Peres, M. F. P. Kamei, P. T., & Damásio, B. F.   (2018). Psychological Capital Questionnaire – Short Version (PCQ-12): evidence of Validity of The Brazilian Version. Psico-USF, Bragança Paulista, 23 (2), 203-214.
Keefer, L. A., Brown, M., McGrew, S. J., & Reeves, S. L. (2018). Growth motivation moderates a self-serving attribution bias in the health domain. Personality and Individual Differences, 1341, 60-65.
Kline, R. B. (2005). Principles and practices of Structural Equation Modeling (2nd Eds.). New York: Guilford.
Lambert, R., Boyle, L., Fitchett, P., & McCarthy, C. (2019). Risk for occupational stress among U.S. kindergarten teachers. Journal of Applied Developmental Psychology, 61, 13-20.
Lawrence, J. S., & Crocker, J. (2009). Academic contingencies of self-worth impair positively- and negatively-stereotyped students’ performance in performance-goal settings. Journal of Research in Personality, 43 (5), 868-874.
Léon-Pérez. J. M., Antino, M., & Léon-Rubio, J. M. (2017). Adaptation of the short version of the Psychological Capital Questionnaire (PCQ-12) into Spanish. Revista de Psicología Social, 32, 196-213.
Lorenz, T., Beer, C., Pütz, J., & Heinitz, K. (2016). Measuring psychological capital: Construction and validation of the compound PsyCap Scale. PloS one, 11(4). 1-12.
Luthans, F., Avey, J., Clapp-Smith, R., & Li, W. (2008). More evidence on the value of Chinese workers’ psychological capital: A potentially unli-mited competitive resource? The International Journal of Human Resource Management, 19, 818-827.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-572.
Luthans, F., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2014). Psychological capital questionnaire: Manual development, applications, & research. Menlo Park, CA: Mind Garden Inc.
Luthans, F., & Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33, 321-349.
Luthans, F., Youssef, C., & Avolio, B. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. New York, NY: Oxford University Press.
Luthans, F., Youssef-Morgan, C., & Avolio, B. J. (2015). Psychological capital and beyond. New York, NY: Oxford University Press.
Marsella, A. J. & Leong, F. T. L. (1995). Cross-cultural issues in personality and career assessment. Journal of Career Assessment, 3, 202–218.
Matta, M., Gritti, E. S., & Lang, M. (2019). Personality assessment of intellectually gifted adults: A dimensional trait approach. Personality and Individual Differences, 1401, 21-26.
Mérida-López, S., & Extremera, N. (2020). When pre-service teachers’ lack of occupational commitment is not enough to explain intention to quit: Emotional intelligence matters. Revista de Psicodidáctica (English ed.), 25 (1), 52-58.
Meseguer-de Pedro, M., Soler-Sánchez, M. I., Fernández-Valera, M. M., & García-Izquierdo, M. (2017). Evaluation of psychological capital in Spanish workers: design and empirical structure of the OREA questionnaire. Anales de Psicología, 33, 713-721.
Meyers, L. S., Gamest. G., & Goarin, A. J. (2016). Applied multivariate research, design and interpretation. Thousand oaks. London. New Deihi, Sage publication.
Mónico, L. M., Pais, L., dos Santos, N. R., & Santos, D. (2014). Psychological capital in Portuguese workers: Contributions to the validity and reliability of the Psycap Questionnaire. Proceedings of the SGEM Conferences on Social Sciences and Arts, 1, 319-326.
Niemiec, C., & Ryan, R. M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice. Theory and Research in Education, 7 (2), 133-144.
Poots, A., & Cassidy, T. (2020). Academic expectation, self-compassion, psychological capital, social support and student wellbeing. International Journal of Educational Research, 99, 110-115.
Reindl, M., Tulis, M., & Dresel, M. (2020). Profiles of emotional and motivational self-regulation following errors: Associations with learning. Learning and Individual Differences, 77, 101-108.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions. Contemporary Educational Psychology, 8, 101-112.
Rigotti, T., Schyns, B., & Mohr, G. (2008). A short version of the occupational self-efficacy scale: structural and construct validity across five countries. Journal of Career Assessment, 16 (2), 238–255.
Ritchotte, J., Rubenstein, L., & Murry, F. (2015). Reversing the underachievement of gifted Middle school students: Lessons from another field. Gifted Child Today, 38(2), 103-113.
Rus, C., Baban, A., Jesus, S. N., & Andrei, D. (2012). An analysis of the psychometric properties of the Psychological Capital Questionnaire-12. Journal of Educational Sciences & Psychology, 2, 110-122.
Santana-Cárdenas, S., Viseu, J., Núñez, M. I. L., & Jesús, S. N. D. (2018). Validity and reliability evidence of the Psychological Capital Questionnaire-12 in a sample of Mexican workers. Annals of psychology, 34 (3), 562-570.
Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Leskinen, E., & Nurmi, J. E. (2009). School burnout inventory (SBI): Reliability and validity. European Journal of Psychological Assessment, 25 (1), 48–57.
Salmela-Aro, K., Näätänen, P., & Nurmi, J.-E. (2004). The role of work-related personal projects during two burnout interventions: A longitudinal study. Work and Stress, 18, 208–230.
Salmela-Aro, K., Upadaya, K. (2012). The Schoolwork Engagement Inventory: Energy, dedication, and absorption (EDA). European Journal of Psychological Assessment, 28, 60-67.
Schaufeli, W. B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M., & Bakker, A. B. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 464–481.
Trautner, M., & Schwinger, M. (2020). Integrating the concepts self-efficacy and motivation regulation: How do self-efficacy beliefs for motivation regulation influence self-regulatory success? Learning and Individual Differences, 80, 101-109.
You, J. W. (2016). The relationship among college students' psychological capital, learning empowerment, and engagement. Learning and Individual Differences, 49, 17-24.
Yu, S., & Levesque-Bristol, C. (2020). A cross-classified path analysis of the self-determination theory model on the situational, individual and classroom levels in college education. Contemporary Educational Psychology, 61, 101-110.
White, S. L. J., Graham, L., & Blaas, S. (2018). Why do we know so little about the factors associated with gifted underachievement? A systematic literature review. Educational Research Review, 24, 55-66.
Zhou, L. H., Ntoumanis, N., & Thøgersen-Ntoumani, C. (2019). Effects of perceived autonomy support from social agents on motivation and engagement of Chinese primary school students: Psychological need satisfaction as mediator. Contemporary Educational Psychology, 58, 323-330.
 
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 16 شهریور 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار