اثربخشی مشاوره روایتی بر اساس قصه عشق بر الگوهای ارتباطی زوجین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه بجنورد، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مشاوره روایتی بر اساس قصه عشق بر الگوهای ارتباطی زوجین انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش تمامی زوج‌های مراجعه کننده به یکی از مراکز مشاوره بهزیستی شهر مشهد بودند. نمونه آماری به صورت غیر تصادفی و در دسترس و گمارش به صورت تصادفی بود بدین صورت که تعداد 32 نفر (16 زوج) به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن سالاوی (1984) بود که قبل و پس از مداخله توسط زوجین هر دو گروه تکمیل شد. داده‌ها با استفاده از آزمون واریانس اندازه‌های مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود که روایت درمانی مبتنی بر قصه عشق بر الگوهای ارتباطی زوج تأثیر گذاشته (01/0P≤) و باعث افزایش الگوی ارتباطی سازنده متقابل (99/5=F، 018/0 =P) و کاهش الگوهای اجتنابی متقابل (45/5=F، 028/0 =P) و متوقع / کناره‌گیری (23/6=F، 014/0 =P) در روابط زوجین گردیده است. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می‌گردد این رویکرد بیش از پیش مدنظر قرار گرفته و در مشاورات و مداخلات زناشویی در راستای بهبود ارتباطات زوجین و کاهش الگوهای ارتباطی ناکارآمد و مخرب مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of narrative counseling based on love story on Couples Communication Patterns

نویسندگان [English]

  • Morteza Heidari 1
  • Hanie mortezaee 2
1 PhD in Counseling, Department of Counseling, Farhangian University, Tehran, Iran
2 M.A in family counseling, Bojnord University, Iran
چکیده [English]

Aim: The present research was conducted with the aim of investigating the effectiveness of narrative counseling based on love stories on couples' communication patterns. Method: This was a semi-experimental research with a pre-test, post-test with a control group and a follow-up phase. The statistical population of the research was all the couples who referred to one of the welfare counseling centers in Mashhad. The statistical sample was non-random and available, and the assignment was random, so that 32 people (16 couples) were randomly placed in two experimental and control groups. The data collection tool was Christensen-Salawi's Couple Communication Patterns Questionnaire (1984), which was completed by the couples of both groups before and after the intervention. Data were analyzed using repeated measures variance test.. Results: The results showed that narrative therapy based on love stories affected the couple's communication patterns (P≤0.01) and increased the mutually constructive communication pattern (F=5.99, P=0.018) and decreased avoidance patterns. Reciprocity (F=5.45, P=0.028) and expectation/withdrawal (F=6.23, P=0.014) have been found in couple relationships. Conclusion: According to the obtained results, it is suggested that this approach should be taken into consideration and used in marriage counseling and interventions in order to improve couples' communication and reduce inefficient and destructive communication patterns.

کلیدواژه‌ها [English]

  • M.A in family counseling
  • Bojnord University
  • Iran
استرنبرگ، رابرت جی (1393). قصه عشق، نگاهی تازه به روابط مرد و زن، ترجمه علی‌اصغر بهرامی. تهران: جوانه رشد.
استرنبرگ، رابرت جی (1986). مقیاس عشق مثلثی استرنبرگ. ترجمه حمزه گنجی (1384). تهران: مرکز نشر روان‌سنجی
اسکافی، مریم.، و ترکمان، فرح. (1394). سنجش و سنخ شناسی طلاق عاطفی در شهر مشهد. پژوهش‌نامه زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 4(6): 36-19.
اسدی، مسعود، نظری، علی‌محمد.، و ثنایی، باقر. (1389). بررسی تأثیر خانواده درمانی کوتاه مدت ستیر بر الگوهای ارتباطی زوج‌ها. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 4 (1):76-66.
اسماعیلی‌نسب، مریم. (1389). مقدمه‌ای بر نظریه روایت و روایت‌درمانی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
امینی خوئی، ناصر.، شفیع‌آبادی، عبدالله.، دلاور، علی.، و نورانی پور، رحمت. (1393). مقایسه اثربخشی دو رویکرد آموزش مهارت‌های زندگی و ایماگوتراپی در بهبود الگوهای ارتباطی زوجین جوان شهر بوشهر. فصلنامه تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 50(13): 78-55.
بوستان، افسانه.، هاشمیان، کیانوش.، شفیع‌آبادی، عبدالله.، و دلاور، علی. (1380). بررسی مقایسه‌ای اثربخشی زوج درمانی گروهی با آموزش رویکردهای درمان تصمیم‌گیری دوباره و روایت درمانی بر افزایش رضایت زناشویی در ازدواج‌های دانشجویی، تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره،6 79(24): 106-101.
بولتون، رابرت. (2014). روان‌شناسی روابط انسانی. ترجمه حمیدرضا سهرابی (1393). تهران: انتشارات رشد.
پروچاسکا، جیمز، او.، و نورکراس، جان، سی. (1395). نظریه‌های رواندرمانی. ترجمه سید محمدی، یحیی. تهران: انتشارات رشد.
پروین، ستار.، داودی، مریم. و محمدی، فریبرزی. (1391). عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در طلاق عاطفی در بین خانواده‌های تهرانی. مطالعات راهبردی زنان، 56(14): 153-120.
پین، مارتین. (1395) روایت درمانی جهت آشنایی متخصصان مشاوره، ترجمه مریم اسماعیلی‌نسب و حلیمه پناهی. تهران: انتشارات رشد.
ثناگویی، محمد. (1392). رابطه الگوی ارتباطی زنان و مردان با توجه به پایبندی مذهبی و رضامندی زناشویی در روابط زوجین. مجله روان‌شناسی دین،691(1): 109.
خاکی، مینو. (1401). خلاء مشاوره قبل از ازدواج در قانون حمایت خانواده. خانواده درمانی کاربردی، 3(3): 313-321
جاویدی، نصیرالدین.، سلیمانی، علی‌اکبر.، احمدی، خدابخش. و صمدزاده، منا. (1392). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار (EFT) بر بهبود الگوهای ارتباطی زوجین. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 11 (5):410-402.
چنگیزی، فرشته.، و پناه علی، امیر. (1395). اثربخشی روایت درمانی گروهی بر میزان امید به زندگی و شادکامی سالمندان شهر تبریز. نشریه علمی پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 9(34):63-76.
خدابخش، محمدرضا.، کیانی، فریبا.، نوری تیرتاشی، ابراهیم.، و خستو هشجین، حامد. (1393). عنوان اثربخشی روایت درمانی بر افزایش صمیمیت زوجین و ابعاد آن: تلویحاتی برای درمان. مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4 (4): 632-608.
سلیمی قلعه تکی، زهرا.، قاسمی پیربلوطی، محمد.، و شریفی، طیبه. (۱۳۹4). اثربخشی روایت درمانی در طلاق عاطفی زوجین متقاضی طلاق توافقی شهرستان لنجان. دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری، تهران، موسسه اطلاع‌رسانی نارکیش.
عابدی، علی. (1385). مجموعه مقالات اولین کنگره سراسری هنر درمانی در ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
عبادت پور، بهناز. (1379). اعتباریابی پرسشنامه الگوهای ارتباطی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
عباسی، مرتضی.، مدنی، یاسر.، و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1393). اثربخشی آموزش گروهی برنامه «کاربرد عملی مهارت‌های ارتباط صمیمانه» بر الگوهای ارتباطی زوج‌های در آستانه ازدواج. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4 (2):246-228.
فلاح چای، سید رضا. (1387). مقایسه اثربخشی رویکرد آموزش شناختی- رفتاری زوجین با آموزش زوجین بر اساس رویکرد روایت درمانگری در کاهش تعارضات زناشویی. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی
قزلسفلو، مهدی.، رستمی، مهدی.، و سعادتی، نادره. (1401). اثربخشی خودنظم بخشی هیجانی بر افزایش خودتنظیمی زوجین تازه ازدواج کرده. خانواده درمانی کاربردی، 3(4): 88-102
کشاورز افشار، حسین.، اسدی، مسعود.، جهانبخشی، زهرا.، و خاص محمدی، مهدی. (1390). تأثیر آموزش حل مسألة مبتنی بر نظریه انتخاب بر الگوهای ارتباطی زوج‌ها. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 12(2):129-109.
کوری، جرالد. (1395). راهنمای عملی نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی، ترجمه رضا ولی زاده، سجاد سهراب نژاد، قباد بهامین، ایلام: جوهر حیات.
گلدنبرگ، ایرنه.، و گدنبرگ، هربرت. (1392). خانواده درمانی. ترجمه حمیدرضا شاهی برواتی، سیامک نقشبندی، الهام ارجمند. تهران: نشر روان.
مادیگان، استیون. (1396). روایت‌درمانی: تاریخچه، نظریه، درمان، ترجمه امیرحسام خواجه، امیرعلی امیری، تهران: دانژه.
مختاری، سمانه.، یوسفی، زهرا.، و منشئی، غلامرضا. (1400). شناسایی پدیده ‌‌‌‌‌‌‌‌‌تأخیر‌ در‌ ازدواج دختران: نظریه زمینه‌ای. خانواده درمانی کاربردی، 2(2): 46-66
مطیعی، زهرا.، برجعلی، احمد. و تقوایی، داوود. (1393). نقش واسطه‌ای قصه عشق در رابطه با طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و رضایت زناشویی. مجله علوم رفتاری، 3،8، 226-219.
موسوی، فاطمه. (1391). تبیین ابعاد پدیده طلاق عاطفی در خانواده‌های ایرانی. فصلنامه بانوان شیعه، 29، 9، 95-72.
ناعمی، علی‌محمد. (1389). روان‌شناسی آموزش مهارت‌های ارتباط و زبان. مشهد: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی).
نامنی، ابراهیم.، و شیرآشتیانی، آزاده. (1395). اثربخشی ترکیب دو روش درمانی راه حل مدار و روایتی بر سرزندگی و کنترل عواطف در زنان متقاضی طلاق. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی،7(27):149-169.
ندائی، علی.، بهرامی، فاطمه.، جزایری، رضوان السادات.، و فاتحی زاده، مریم السادات. (1395). تأثیر مداخله مبتنی بر خودنظمی هیجانی بر الگوهای ارتباطی زوجین شهر اصفهان. فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 17 (1):79-69.
نظری، علی‌محمد. (1386). مبانی زوج درمانی و خانواده درمانی. تهران: نشر علم.
نوری تیر تاشی، ابراهیم، کاظمی، نرجس. (1391). بررسی تأثیر روایت درمانی بر میزان تمایل به بخشودگی در زنان. مجله روان‌شناسی بالینی،4(2):71-78.
نیکلز، مایکل.، و شوارتز، ریچارد سی.(1395). خانواده درمانی: مفاهیم و روش‌ها، ترجمه محسن دهقانی، آناهیتا گنجوی، فرزانه نجاریان، سمانه رسولی،‌ علی زاده محمدی و کارینه طهماسیان. تهران: دانژه.
هالفورد، کیم. (2001)، زوج درمانی کوتاه مدت. ترجمه مصطفی تبریزی، مژده کاردانی و فروغ جعفری (1387). تهران: فراروان.
Reference
Baldwin, C. (2015). Narrative ethics for narrative care. Journal of Aging Studies, 34,183–189
Ball, J, Mitchell, P, Malhi, G, Skillecorem, A & Smith, M. (2014). Analyses of Young Couples Relationship Narratives Monograph of the society for Research in child Development. Co-Construction marriage, 12(2):37-51.
Boje, D. (2001). Narrative therapy Availiablehtpp: Cbae.nmsu.edu/Narrative therapy.
Bornstein, J.X., VanDellen, M.R., Shaffer, A. (2017). Examining trait self-control and communication patterns in romantic couples using the actor-partner interaction model, Journal of Personality and Individual Differences,222-225.
Ball, J, Mitchell, P, Malhi, G, Skillecorem, A & Smith, M. (2014). Analyses of Young Couples Relationship Narratives Monograph of the society for Research in child Development. Co-Construction marriage, 12(2):37-51.
Becvar, s. (2003). Eras of epistemology in senton Thomas, weeks Gerald and robbins. Handbook family therapy.
Blantony, P. G. (2007). Adding Silence to Stories: Narrative Therapy and Contemplation. 29:211–221.
Christensen‚ A.‚ & Sullaway‚ M. (1984). Communications patterns questionnaire. Unpublished questionnaire. Los Angeles: University of California.
Ezer H, Ricard N, Bouchard L, Souhami L, Saad F, Aprikian A,et al. Adaptation of wives to prostate cancer following diagnosis and 3 months after treatment: a test of family adaptation theory.Int J Nurs Stud 2006;43(7):827-38.
Faircloth, G. A. (2009). Qualitative Study/Counter-Story Telling: A Counter-Narrative of Literacy Education for African American Males. (Dissertation). University of Miami. Foa, E. B., Franklin, M. E., Perry, K. J. & Herbert, J. D. (1996). Cognitive biases in generalized social phobia. Journal of Abnormal Psychology, 105, 433-439.
Harway, M. (Ed). (2005). Handbook of couples therapy. John Wiley & Sons.‏
Madigan, S. (2012). NARRATIVE FAMILY THERAPY. Family Therapy Review: Contrasting Contemporary Models, 151.
Ledbetter, M.A. (2009). Family communication patterns and relational maintenance behavior: Direct and mediated association with friendship closeness. Human Communication Research, 35(1), 130-147.
Mohammadi, A., Sohrabi, R., Adalatzade Aghdam, G. (2013). Effect of Narrative Therapy on Enhancing of Couples Intimacy. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84(9), 1770-1772, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.07.029
Morgan, J. H. (2013). what to do when there is nothing to do: The Psychotherapeutic value of Narrative therapy in the treatment of late life depression. Journal of Health, Cutler & Society, 5 (1). DOI: http://dx.doi.org /1055195/hcs.20135126.
Milojevic, I. (2014). Creating alternative selves: the use of futures discourse in narrative therapy. Journal of Futures Studies, 18(3): 27-40.
Madathil J, Benshoff J. Importance of marital characteristics and marital satisfaction: A comparison of Asian Indians in arranged marriages and Americans in marriages of choice. The Family Journal,2008; 16(3), 222-30.
Nusbaum MR, Gamble G. The prevalence and importance of sexual concerns among female military beneficiaries. Mil Med 2001; 166(3): 208-10.
Polkinghorne,D.E. (2004). Narrative therapy and postmodernism In Angus, L.E & Mcleod, J. (Edi).The handbook of Narrative and Psychotrapy.sage publications India Pvt. Ltd.
Roberts, L. (2000). Fire and ice in marital communication: Hostile and distancing behaviors as predictors of marital distress. Journal of Marriage and the Family, 62,693–707.
Sternberg, R.J. (1996).The triangle of love. New York: Basic Book
Susan, J.C., Keith, S.D., & Rachel, M. (2006). Marital problem solving behavior in depression and marital distress. Journal of Abnormal Psychology, 115, 20-38.
Sternberg, R.J., Hojjat, M., & Barnes, M. (2012).Empirical tests of a aspects of a theory of love as a story. European Journal of Personality,15, 1-20.
Sternberg, R.J., Hojjat, M., & Barnes, M. (2012).Empirical tests of a aspects of a theory of love as a story. European Journal of Personality,15, 1-20.
Sprecher, S. (2002). A study of men and women from different sides of earth determing if men are from mars and women are from vanes in their beliefs about love and romantic relationship. Sex Role, 46(5&6), 131- 137.
Vanpelt,N. (2004).Creative ways to keep Romance Alive. Retrieved. Septamber1. 2004,httpzl/www.heartnhon1e. c0lTu'articlesfkeepingromance a live.htm.
Vandais, M.A. (2005). The relationship of emotional intelligence and marital satisfaction. P.H.D. Dissertation. University of Alliant California.
White, M., Epston, D. (1990). Narrative means to therapeutic ends. 1st ed. New York:Norton.
Wood, J. T. (2006). Interpersonal communication: everyday encounters. 6ed. Boston: wads worth publishing company.
Zhang. Q. (2007). Family communication patterns and conflict styles in Chinese parent – child relationships.Communication Quarterly, 55,113-128.