تبیین روابط علی بین فراوالدگری و تنیدگی والدینی با نقش میانجیگر ذهن آگاهی و خودکارآمدی والدینی در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

2 استادیار، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

چکیده

هدف: ترکیب ذهن آگاهی، خودکارآمدی والدینی و فراوالدگری در کاهش تنیدگی والدین به ویژه مادران نقش بسزایی داشته و مدیریت تنیدگی والدینی جهت ارتقای بهزیستی امری مهم محسوب می‎شود. روش پژوهش: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجیگر ذهن آگاهی و خودکارآمدی والدینی در تبیین روابط علی بین فراوالدگری و تنیدگی والدینی در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم انجام شد. طرح پژوهش همبستگی و مبتنی بر روش مدل‌یابی معادلات ساختاری و جامعه آماری شامل همه مادران دارای کودک 2 تا 14 سال مبتلا به اختلال اوتیسم مراجعه‌کننده به کلینیک‌های درمانی شهر تهران در سال 1400 بودند که 250 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به پرسشنامه‌های تنیدگی والدگری آبیدین (1995)، پرسشنامه ذهن آگاهی (براون و رایان، 2003)، پرسشنامه فراوالدگری (هاوک و هولدن، 2006) و خودکارآمدی والدینی (دومکا و همکاران، 1996) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزارAMOS  نسخه 24 انجام شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که ضریب مسیر کل بین فراوالدگری و تنیدگی والدینی (01/0>p، 456/0-=β) منفی و ضریب مسیر بین ذهن آگاهی و تنیدگی والدینی (01/0>p، 474/0-=β) و خودکارآمدی والدینی و تنیدگی والدینی (01/0>p، 386/0-=β) منفی و در سطح 01/0 معنادار بودند که خودکارآمدی والدینی و ذهن آگاهی رابطه بین فرا والدگری و تنیدگی والدگری را به صورت منفی و معناداری میانجیگری کرد. نتیجه­ گیری: فراوالدگری به صورت مستقیم و ذهن آگاهی و خودکارآمدی والدینی به صورت مستقیم و غیرمستقیم، تنیدگی والدینی را در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم پیش‌بینی می‌کند. ضرورت دارد جهت ارائه مداخلات به منظور کاهش یا جلوگیری از سطوح بالای تنیدگی والدینی در خانواده‎ها به مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی، خودکارآمدی و فراوالدگری در روابط والد فرزندی توجه ویژه‎ای گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the causal relationship between meta-parenting and Parenting stress with the mediating role of mindfulness and parental self-efficacy in mothers of children with autism

نویسندگان [English]

  • Farahnaz Amirlou 1
  • Hayedeh Saberi 2
  • Mitra Hakim Shoushtari 3
1 PhD Student, Department of Psychology, Islamic Azad University, Roodehen Branch, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Roodehen Branch, Islamic Azad University, Roodehen, Iran
3 Associate Professor, Department of Clinical Psychology, Faculty of Behavioral Sciences and Mental Health, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The combination of mindfulness, parental self-efficacy and extra-parenting has a significant role in reducing parental stress, especially mothers, and parental stress management is important to promote well-being. Methods: The aim of this study was to investigate the mediating role of parental mindfulness and self-efficacy in explaining the causal relationship between extravagance and parental stress in mothers of children with autism. Correlational research design based on structural equation modeling and statistical population including all mothers with children 2 to 14 years old with autism referred to medical clinics in Tehran in 1400 that 250 people were selected by purposive sampling and Abidin parenting stress questionnaires. (1995) answered the Mindfulness Questionnaire (Brown and Ryan, 2003), the Trans parenting Questionnaire (Hawke and Holden, 2006) and the Parental Self-Efficacy Questionnaire (Dumka et al., 1996). Data analysis was performed using AMOS software version 24. Results: The results showed that the total path coefficient between extravagance and parental stress (p<0.01, β=-0.456) was negative and the path coefficient between mindfulness and parental stress (p <0.01, β=-0.474).) and parental self-efficacy and parental stress (p<0.01, β= -0.386) were negative and at the level of 0.01 were significant that parental self-efficacy and mindfulness were negatively related to the relationship between extra-parenting and parenting stress and mediated meaningfully. Conclusion: Trans parenting directly and parental mindfulness and self-efficacy directly and indirectly predict parental stress in mothers of children with autism. In order to provide interventions to reduce or prevent high levels of parental stress in families, it is necessary to pay special attention to interventions based on mindfulness, self-efficacy and extravagance in parent-child relationships.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parenting stress
  • mindfulness
  • meta-parenting
  • parental self-efficacy
  • autism

مراجع

ابارشی، زهرا.، طهماسیان، کارینه.، مظاهری، محمدعلی.، پناغی، لیلی.، و منصوری، نرگس. (1393). خودکارآمدی والدین به عنوان یک عامل تعیین کننده در تعامل سالم مادر و کودک: یک مطالعه مقدماتی در ایران. مجله روانپزشکی و علوم رفتاری ایران، 8(1)، 1-19
فدایی، زهرا.، دهقانی، محسن.، طهماسیان، کارینه.، و فرهادی، فاطمه. (1389). بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی فرم کوتاه-شاخص استرس فرزند پروری (PSI-SF) مادران کودکان عادی 12-7 سال.‎ تحقیقات علوم رفتاری. 8(2): 91-81.
شیرزادی، پرستو.، فرامرزی، سالار.، قاسمی، مسلم.، و شفیعی، میثم. (2015). بررسی روایی و اعتبار فرم کوتاه شاخص استرس فرزندپروری (PSI-SF). نشریه علمی رویش روان شناسی. 3(4): 91-110.‎
طالعی، علی.، طهماسیان، کارینه.، و وفائی، نرگس. (1390). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری مثبت بر خوداثرمندی والدینی مادران. خانواده پژوهی. 7 (3):29-19.
قنواتی مهسا، حمید نجمه، مهرابی هنرمند مهناز. (1399). تاثیر آموزش فرزندپروری ذهن آگاهانه بر تنیدگی والدین در مادران دارای کودک مبتلا به اختلالات طیف اتیسم. مجله پرستاری کودکان، ۷ (۲) :۸۶-۷۵
مهدوی نیا، زهرا.، نوحی، شهناز.، و جان بزرگی، مسعود. (1400). اعتبارسنجی مقیاس خودکارآمدی پدر بین پدران دارای دختر دبستانی. خانواده درمانی کاربردی، 2(1): 143-158
References
Abidin, R. R. (1995). Parenting Stress Index (PSI) manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Agazzi, H., Tan, S. Y., Ogg, J., Armstrong, K., & Kirby, R. S. (2017). Does parent-child interaction therapy reduce maternal stress, anxiety, and depression among mothers of children with autism spectrum disorder?. Child & Family Behavior Therapy, 39(4), 283-303.
Benedetto, L., Calderone, C., & Ingrassia, M. (2021). Parental Self-Efficacy in Children with Autism Spectrum Disorders: Preliminary Findings by the Italian Version of the CAPES-DD. Int J Autism & Relat Disabil: IJARD-144. DOI, 10, 2642-3227.
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 84(4), 822.
Burgdorf, V., Szabó, M., & Abbott, M. J. (2019). The effect of mindfulness interventions for parents on parenting stress and youth psychological outcomes: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in psychology, 10, 1336.
Chaplin, T. M., Turpyn, C. C., Fischer, S., Martelli, A. M., Ross, C. E., Leichtweis, R. N., ... & Sinha, R. (2021). Parenting-focused mindfulness intervention reduces stress and improves parenting in highly stressed mothers of adolescents. Mindfulness, 12(2), 450-462.
Cuzzocrea, F., Larcan, R., & Westh, F. (2013). Family and parental functioning in parents of disabled children. Nordic Psychology, 65(3), 271-287.
Dykens, E. M., & Hodapp, R. M. (2001). Research in mental retardation: Toward an etiologic approach. The Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 42(1), 49-71.
Gabriels, R. L., Cuccaro, M. L., Hill, D. E., Ivers, B. J., & Goldson, E. (2005). Repetitive behaviors in autism: Relationships with associated clinical features. Research in developmental disabilities, 26(2), 169-181.
Ghorbani, N., Watson, P. J., & Weathington, B. L. (2009). Mindfulness in Iran and the United States: Cross-cultural structural complexity and parallel relationships with psychological adjustment. Current Psychology, 28(4), 211-224.
Giannotti, M., Bonatti, S. M., Tanaka, S., Kojima, H., & de Falco, S. (2021). Parenting Stress and Social Style in Mothers and Fathers of Children with Autism Spectrum Disorder: A Cross-Cultural Investigation in Italy and Japan. Brain sciences, 11(11), 1419.
Hawk, C. K., & Holden, G. W. (2006). Meta-parenting: An initial investigation into a new parental social cognition construct. Parenting: Science and Practice, 6(4), 321-342.
Hayes, S. A., & Watson, S. L. (2013). The impact of parenting stress: A meta-analysis of studies comparing the experience of parenting stress in parents of children with and without autism spectrum disorder. Journal of autism and developmental disorders, 43(3), 629-642.
Hong, X., & Liu, Q. (2021). Parenting stress, social support and parenting self-efficacy in Chinese families: Does the number of children matter?. Early Child Development and Care, 191(14), 2269-2280.
Horvath, C. A., & Lee, C. M. (2015). Parenting responses and parenting goals of mothers and fathers of adolescents. Marriage & Family Review, 51(4), 337-355.
Julaieha, S., Agha Yousefi, A., & Tarkhan, M. (2018). The Role of mindfulness And Meta-parenting in parenting style and Parenting Stress. Knowledge & Research in Applied Psychology, 19(1), 50-60.
Kabat-Zinn, M., & Kabat-Zinn, J. (1997). Everyday blessings: The inner work of mindful parenting Hyperion New York.
Kuczynski, L., Parkin, C. M., & Pitman, R. (2014). Socialization as dynamic process. Handbook of socialization: Theory and research, 135.
Lamba, N., Van Tonder, A., Shrivastava, A., & Raghavan, A. (2022). Exploring challenges and support structures of mothers with children with Autism Spectrum Disorder in the United Arab Emirates. Research in developmental disabilities, 120, 104138.
May, C., Fletcher, R., Dempsey, I., & Newman, L. (2015). Modeling relations among coparenting quality, autism-specific parenting self-efficacy, and parenting stress in mothers and fathers of children with ASD. Parenting, 15(2), 119-133.
McGregor, H. A., Sanner, C. M., & Neece, C. L. (2020). Effects of MBSR parent intervention on internalizing problems in children: ASD status as a moderator. Journal of Mental Health Research in Intellectual Disabilities, 13(4), 343-363.
Mello, C., Rivard, M., Morin, D., Patel, S., & Morin, M. (2021). Symptom severity, internalized and externalized behavioral and emotional problems: Links with parenting stress in mothers of children recently diagnosed with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 1-14.
Merrifield, K. A., Gamble, W. C., & Yu, J. J. (2015). Using social cognitive theory to understand meta-parenting in parents of young children. Family Science, 6(1), 362-369.
Meyers, L. S., Gamst, G., & Guarino, A. J. (2016). Applied multivariate research: Design and interpretation. Sage publications.
Miller, L. E. (2022). Deployment Stress and Parenting Self-Efficacy among Spouses of Members of the Armed Forces (Doctoral dissertation, George Fox University).
Nan, K. (2016). Emotional regulation as protective factor for parents.
Neece, C. L., Chan, N., Klein, K., Roberts, L., & Fenning, R. M. (2019). Mindfulness-based stress reduction for parents of children with developmental delays: understanding the experiences of Latino families. Mindfulness, 10(6), 1017-1030.
Neff, K. D., & Faso, D. J. (2015). Self-compassion and well-being in parents of children with autism. Mindfulness, 6(4), 938-947.
Papousek, I., Nauschnegg, K., Paechter, M., Lackner, H. K., Goswami, N., & Schulter, G. (2010). Trait and state positive affect and cardiovascular recovery from experimental academic stress. Biological Psychology, 83(2), 108-115.
Quintero, N., & McIntyre, L. L. (2010). Sibling adjustment and maternal well-being: An examination of families with and without a child with an autism spectrum disorder. Focus on autism and other developmental disabilities, 25(1), 37-46.
Singh, N. N., Lancioni, G. E., Medvedev, O. N., Hwang, Y. S., & Myers, R. E. (2021). A component analysis of the mindfulness-based positive behavior support (MBPBS) program for mindful parenting by mothers of children with autism spectrum disorder. Mindfulness, 12(2), 463-475.
Suzuki, S., Holloway, S. D., Yamamoto, Y., & Mindnich, J. D. (2009). Parenting self-efficacy and social support in Japan and the United States. Journal of Family Issues, 30(11), 1505-1526.
Tamm, L., Holden, G. W., Nakonezny, P. A., Swart, S., & Hughes, C. W. (2012). Metaparenting: associations with parenting stress, child-rearing practices, and retention in parents of children at risk for ADHD. ADHD Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, 4(1), 1-10.
Vala, J., Lopes, D., & Lima, M. (2008). Black immigrants in Portugal: Lusotropicalism and prejudice. Journal of social issues, 64, 287-302.
Wang, H., Wang, Q., Hu, X., & Han, Z. R. (2021). Mindfulness and Stress Among Parents of Children with Autism Spectrum Disorder in China. Journal of Autism and Developmental Disorders, 1-11.
Zaidman-Zait, A., Mirenda, P., Duku, E., Vaillancourt, T., Smith, I. M., Szatmari, P., ... & Thompson, A. (2017). Impact of personal and social resources on parenting stress in mothers of children with autism spectrum disorder. Autism, 21(2), 155-166.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 28 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 21 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار