اثربخشی درمان شناختی - رفتاری و درمان متمرکز بر شفقت درمانی بر تاب‌آوری زنان در شرف طلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش، با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی–رفتاری و درمان متمرکز بر شفقت درمانی بر تاب‌آوری زنان در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز اورژانس اجتماعی شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش کاربردی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و پیگیری سه ماهه بود. روش نمونه گیری هدفمند و تصادفی از جامعه آماری ، کلیه زنان در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز اورژانس اجتماعی شهر تهران در بهار و تابستان 1400 بود که 45 زن در دو گروه 15 نفری آزمایش و گروه 15 نفری گواه گمارده شدند. درمان متمرکز بر شفقت براساس پروتکل درمانی گیلبرت و نف (2007) و برنامه جلسات درمان شناختی -رفتاری براساس پروتکل درمانی ویلدرموت (2008) در طی 8 جلسه 90 دقیقه‌ای اجرا شد. گروه گواه درمانی نداشت. ابزار پژوهش پرسشنامه تاب‌آوری کانر و دیویدسون (1983) بود. داده ها با آزمون آماری تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و نرم افزار SPSS-26 تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد درمان شناختی-رفتاری و درمان متمرکز بر شفقت درمانی بر افزایش تاب‌آوری (93/77=F، 0005/0=P) زنان در شرف طلاق موثر بود. همچنین اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت نسبت به درمان شناختی-رفتاری ماندگارتر است. نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گرفت هر دو درمان شناختی-رفتاری و درمان متمرکز بر شفقت درمانی بر افزایش تاب‌آوری زنان در شرف طلاق موثر بود و می‌توان از هر دو رویکرد جهت بهبود تاب‌آوری زنان در شرف طلاق استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the effectiveness of cognitive-behavioral therapy and treatment focused on compassion therapy on the resilience of women on the verge of divorce

نویسندگان [English]

  • Maryam Ghahramani 1
  • Javad Khalatbari 2
  • Davood Taghvaei 3
1 PhD student, Department of Psychology, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Arak Branch, Islamic Azad University of Arak, Iran
چکیده [English]

Aim: The aim of this study was to determine the effectiveness of cognitive-behavioral therapy and treatment focused on compassion therapy on the resilience of women on the verge of divorce referred to social emergency centers in Tehran. Methods: This was a quasi-experimental applied study with a pretest-posttest design with a control group and quarterly follow-up. The method of purposeful and random sampling from the statistical population was all women on the verge of divorce referring to social emergency centers in Tehran in the spring and summer of 2021. 45 women were assigned to two groups of 15 experiments and 15 groups of controls. Compassion-focused therapy was based on Gilbert and Neff (2007) treatment protocol and cognitive-behavioral therapy session program based on Wildermott (2008) treatment protocol was performed in 8 sessions of 90 minutes. The group had no control therapy. The research instrument was Conner and Davidson (1983) Resilience Questionnaire. Data were analyzed by repeated measures analysis of variance and SPSS-26 software. Results: The results showed that cognitive-behavioral therapy and treatment focused on compassion therapy were effective in increasing resilience (F = 77.93, P = 0.0005) of women on the verge of divorce. Compassion-focused therapy is also more effective than cognitive-behavioral therapy. Conclusion: It can be concluded that both cognitive-behavioral therapy and treatment focused on compassion therapy were effective in increasing women's resilience on the verge of divorce and both approaches can be used to improve women's resilience on the verge of divorce.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive-Behavioral Therapy
  • Compassionate Therapy
  • Resilience
  • Women

مراجع

افتخاری، رامین.، حیدری، حسن.، و داوودی، حسین. (1399). درمان متمرکز بر شفقت بر ناگویی هیجانی، سازش یافتگی فردی-اجتماعی و تاب‌آوری. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(3): 2402-2413.
پورحجازی، ماندانا.، خلعتبری، جواد.، قربان شیرودی، شهره.، و خدابخشی کولایی، آناهیتا. (1400). اثربخشی بسته آموزش درمان فرا تشخیصی مبتنی بر الگوی مدل مک مستر، درمان متمرکز بر شفقت و ذهن آگاهی بر طلاق عاطفی و دلزدگی زناشویی زنان دارای تعارض زناشویی: یک مطالعه راهنما. سلامت جتماعی، 8(1): 65-77.
حسنی، فریبا.، رضازاده، محمدرضا.، قنبری پناه، افسانه.، خوشخبر، عباس. (1400). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر رضایت جنسی، تنظیم هیجانی و تاب‌آوری در پرستاران با نشانگان دلزدگی زناشویی. نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، ۷(۳): ۶۴-۵۲.
حسینعلی قربانی، امیر.، مرادی، امیر.، عارفی، مختار.، و احمدیان، حمزه. (1399). اثربخشی آموزش مؤلفه‌های شناختی رفتاری بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی، تاب‌آوری و خودکنترلی زنان مطلقه. سلامت اجتماعی، 7(2): 166-174.
دوایی مرکزی، مهرنوش.، کریمی، جواد.، و گودرزی، کوروش. (1400). بررسی اثربخشی مداخلات زوج درمانی مبتنی بر واقعیت درمانی و هیجان­مدار بر شادکامی و تاب‌آوری زوجین. فصلنامه علمی پژوهش­های مشاوره، 20(77): 89-121.
سعادتی، نادره.، رستمی، مهدی.، و دربانی، سید علی. (1396). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و درمان متمرکز بر شفقت (CFT) در تقویت عزت‌نفس و سازگاری پس از طلاق زنان. دوفصلنامه روانشناسی خانواده، 3(2)، 45-58.
عیسی­نژاد، امید.، و حیدریان، منصور. (1399). اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر بهبود کیفیت زندگی زناشویی و تاب‌آوری خانواده آزادگان (اسرای جنگی). مجله طب نظامی، ۲۲(۵): ۴۲۰-۴۱۰.
غضنفریان پور، سمیرا.، و چلبیانلو، غلامرضا. (1390). اثربخشی مداخله کوتاه­مدت شفقت به خود بر عاطفه مثبت و منفی و رضایت از زندگی. مجله رویش روانشناسی، 3(10): 121-134.
فروغی، علی­اکبر.، خانجانی، سجاد.، رفیعی، سحر.، و طاهری، امیرعباس. (1399). شفقت به خود: مفهوم­بندی، تحقیقات و مداخلات (مروری کوتاه). مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 6(6): 77-87.
قادری، شیلان.، رستمی، چنگیز.، اردلان، آسو.، و پاشایی، طاهره. (1395). پیش‌بینی عملکرد شغلی و تاب‌آوری بر اساس ویژگی‌های شخصیتی. مجله دانشکده پرستاری، مامایی و پیراپزشکی کردستان، 2(2): 48-59.
قاسم آبادی، احترام.، خلعتبری، جواد.، قربان شیرودی، شهره.، و رحمانی، محمدعلی. (1398). اثربخشی طرحواره‌درمانی، درمان مبتنی بر شفقت و رفتار درمانی دیالکتیکی بر تعارضات زناشویی زنان مراجعه­کننده به اورژانس اجتماعی شهرستان­های تنکابن و رامسر. مجله سلامت اجتماعی، 6(2): 157-164.
قطور، زینب.، پوریحیی، سیدمصطفی.، داورنیا، رضا.، سلیمی، آرمان.، و شاکرمی، محمد. (1399). تأثیر درمان متمرکز بر شفقت (CFT) بر تاب‌آوری زنان مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس (MS). ارمغان دانش، 23(3): 350-363.
کاویانی، زینب.، حمید، نجمه.، و عنایتی، میرصلاح­الدین. (1396). تأثیر درمان شناختی رفتاری مبتنی بر دین بر تاب‌آوری زوجین. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 15(57): 26-35.
نوری، حمیدرضا.، و شهابی، بهار. (1396). اثربخشی آموزش شفقت به خود بر افزایش تاب‌آوری مادران دارای کودکان اوتیسم. دانش و تحقیق در روانشناسی کاربردی، 18(3): 118-126.
یگانه راد، نسرین.، توزنده‌جانی، حسن.، و باقرزاده گلمکانی، زهرا. (1400). مقایسه اثربخشی طرح‌واره‌درمانی و درمان شفقت‌محور در تاب‌آوری و تحمل ابهام در زنان طلاق‌خواه. روش‌ها و مدل‌های روان شناختی، 11(41): 89-112.
References
Altavilla, A., & Strudwick, A. (2022). Age Inclusive Compassion-Focused Therapy: a Pilot Group Evaluation. International Journal of Cognitive Therapy, 1-22.
Apolinário-Hagen, J., Drüge, M., & Fritsche, L. (2020). Cognitive behavioral therapy, mindfulness-based cognitive therapy and acceptance commitment therapy for anxiety disorders: integrating traditional with digital treatment approaches. Anxiety disorders, 291-329.
Brophy, K., Brähler, E., Hinz, A., Schmidt, S., & Körner, A. (2020). The role of self-compassion in the relationship between attachment, depression, and quality of life. Journal of affective disorders, 260, 45-52.
Bruze, G., Svarer, M., & Weiss, Y. (2015). The dynamics of marriage and divorce. Journal of Labor Economics, 33(1), 123-170.
Chan, R. C., & Mak, W. W. (2021). Resistance as a form of resilience in sexual and gender minorities: Differential moderating roles of collective action on the discrimination–depression relationship among sexual minority men and women. Social Science & Medicine, 280, 114056.
Chi, X. L., Huang, Q. M., Liu, X. F., Huang, L. Y., Hu, M. J., Chen, Z. J., & Zou, L. Y. (2021). Self-compassion and resilience mediate the relationship between childhood exposure to domestic violence and posttraumatic growth/stress disorder during COVID-19 pandemic. World journal of psychiatry, 11(11), 1106.
Craig, C., Hiskey, S., & Spector, A. (2020). Compassion focused therapy: a systematic review of its effectiveness and acceptability in clinical populations. Expert review of neurotherapeutics, 20(4), 385-400.
Darnhofer, I., Lamine, C., Strauss, A., & Navarrete, M. (2016). The resilience of family farms: Towards a relational approach. Journal of Rural Studies, 44, 111-122.
Förster, K., & Kanske, P. (2021). Exploiting the plasticity of compassion to improve psychotherapy. Current Opinion in Behavioral Sciences, 39, 64-71.
Gentili, C., Rickardsson, J., Zetterqvist, V., Simons, L. E., Lekander, M., & Wicksell, R. K. (2019). Psychological flexibility as a resilience factor in individuals with chronic pain. Frontiers in psychology, 10, 2016.
Gill, C., Watson, L., Williams, C., & Chan, S. W. (2018). Social anxiety and self-compassion in adolescents. Journal of adolescence, 69, 163-174.
Goubert, L., & Trompetter, H. (2017). Towards a science and practice of resilience in the face of pain. European Journal of Pain, 21(8), 1301-1315.
Hezarjaribi, J., Entezari, A., & Niyyati, M. (2017). Divorce trends in Iran between 2004-2013. Journal of history culture and art research, 6(4), 1108-1122.
Kopelovich, S. L., & Turkington, D. (2021). Remote CBT for psychosis during the COVID-19 pandemic: challenges and opportunities. Community Mental Health Journal, 57(1), 30-34.
Li, X., Laplante, D. P., Paquin, V., Lafortune, S., Elgbeili, G., & King, S. (2022). Effectiveness of cognitive behavioral therapy for perinatal maternal depression, anxiety and stress: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Clinical Psychology Review, 92, 102129.
Maforah, N. F., Molate, M., Matlakala, F. K., & Mohlatlole, N. E. (2021). Psychosocial effects of divorce on young women who grew up in divorced families at Rustenburg, Moruleng Village. Technium Soc. Sci. J., 23, 689.
Masten, A. S. (2021). Resilience of children in disasters: A multisystem perspective. International journal of psychology, 56(1), 1-11.
Najafizadeh, M., Hamzehpoor-Haghighi, T. (2022). The Role of Resilience, Conflict Resolution Strategies, and Sensation Seeking in Predicting Attitude to Marital Infidelity of Married Female Students of Lahijan Azad University. Community Health. 9(1):11-20.
O'Dea, M. K., Igou, E. R., van Tilburg, W. A., & Kinsella, E. L. (2022). Self-compassion predicts less boredom: The role of meaning in life. Personality and Individual Differences, 186, 111360.
Parker, G., Durante, K. M., Hill, S. E., & Haselton, M. G. (2022). Why women choose divorce: An evolutionary perspective. Current Opinion in Psychology, 43, 300-306.
Pyszkowska, A. (2020). Personality predictors of self-compassion, ego-resiliency and psychological flexibility in the context of quality of life. Personality and Individual Differences, 161, 109932.
Raley, R. K., & Sweeney, M. M. (2020). Divorce, repartnering, and stepfamilies: A decade in review. Journal of Marriage and Family, 82(1), 81-99.
Rullo, J. E., Sood, R., Fokken, S. C., Sood, A., Frohmader, K. S., Croghan, I. T.,... & Faubion, S. S. (2021). Couples’ Use of Online Stress Management and Resiliency Training for Sexual Health Concerns: A Randomized Controlled Trial. Sexual medicine, 9(4), 100404.
Sbarra, D. A. (2017). Divorce and health: Current trends and future directions. Psychosomatic medicine, 77(3), 227.
Stainton, A., Chisholm, K., Kaiser, N., Rosen, M., Upthegrove, R., Ruhrmann, S., & Wood, S. J. (2019). Resilience as a multimodal dynamic process. Early intervention in psychiatry, 13(4), 725-732.
Surmai, M., & Duff, E. (2022). Cognitive behavioural therapy: a strategy to address pandemic-induced anxiety. The Journal for Nurse Practitioners, 18(1), 36-39.
Yarnell, L. M., & Neff, K. D. (2013). Self-compassion, interpersonal conflict resolutions, and well-being. Self and Identity, 12(2), 146-159.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 27 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 22 آبان 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار