مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر طرح‌واره جنسی زنان بعد از عمل سرطان سینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مشاوره، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

3 استاد گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

4 استادیار، گروه روانشناسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر طرح‌واره جنسی زنان بعد از عمل سرطان سینه انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه گواه با دوره پیگیری بود. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر شامل تمامی بیماران سرطان پستان مراجعه‌کننده به درمانگاه بیمارستان شهدای تجریش در سال 1399 بودند. که با روش نمونه گیری در دسترس(داوطلبانه) تعداد120 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدندو در سه گروه 40 نفری جایگزین شدند و در دو گروه آزمایش1(طرح‌واره درمانی)، آزمایش 2(درمان مبتنی بر پذیرش وتعهد) و یک گروه گواه به طور تصادفی جایگزین شدند. ابتدا هر سه گروه با پرسشنامه های خودپنداره راجرز(1957)، طرح‌واره‌های جنسی سیروانوسکی و اندرسن(1994) و کیفیت خواب پیتزبورگ مورد سنجش قرار گرفتند، سپس گروه آزمایش1، 9 جلسه ی 90 دقیقه ای طرحواره درمانی یانگ و همکاران(2003) و گروه آزمایش 2 هشت جلسه 90 دقیقه ای درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد مبتنی بر نظریه هیز و همکاران (1999) را دریافت کردند و گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند سپس از هر سه گروه پس آزمون گرفته شد و با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر مورد آزمون قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر نشان داد بین گروه های آزمایش طرحواره درمانی و گروه مبتنی بر پذیرش و تعهد با گروه گواه تفاوت معنا داری مشاهده شد (f=32/070 و p<0/001 ) اما بین نمره‌ی طرحواره جنسی گروه طرح واره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اختلاف معناداری وجود ندارد و هر دو درمان بر بهبود طرحواره های ناسازگار جنسی موثر بودند و اثر هر دو در طول زمان پایدار بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the effectiveness of schema therapy and therapy based on acceptance and commitment on women's sexual schema after breast cancer surgery

نویسندگان [English]

  • Maryam Ghods 1
  • abdolhassan farhangi 2
  • Abdollah Shafie Abadi 3
  • Mastoreh Sedaghat 4
1 Ph.D student of Counseling Department, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Tonkabon Branch, Islamic Azad University, Tonkabon, Iran
3 Professor, Department of Counseling, Allameh Tabatabaee University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Psychology, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The present study was conducted with the purpose of comparing the effectiveness of schema therapy and acceptance and commitment based therapy on the sexual schema of women after breast cancer surgery. Method: The research method was quasi-experimental with a pre-test-post-test design and a control group with a follow-up period. The statistical population of the present study included all breast cancer patients referred to Tajrish Martyrs Hospital clinic in 2019. 120 people were selected as a statistical sample with the available sampling method (voluntarily) and were replaced in three groups of 40 people, and in two groups, experimental group 1 (schema therapy), experimental group 2 (therapy based on acceptance and commitment) and a control group randomly replaced. First, all three groups were measured with Rogers' self-concept questionnaires (1957), Siranoski and Andersen's sexual schemas (1994) and Pittsburgh sleep quality, then experimental group 1, 9 sessions of 90-minute schema therapy by Young et al. (2003) and the group Experiment 2 received eight 90-minute sessions of ACT based on the theory of Hayes et al. (1999) and the control group did not receive any training. They were repeatedly tested. Results: The results of repeated measurement variance analysis showed that there was a significant difference between the experimental schema therapy groups and the ACT group with the control group (f=32.070 and p<0.001), but there is no significant difference between the sexual schema between schema therapy group and ACT group; both treatments were effective in improving sexually maladaptive schemas, and the effect of both was stable over time. Conclusion: According to the results, it can be concluded that schema therapy and ACT significantly affect women’s sexual schema after breast cancer surgery, and there is no significant difference between their effectiveness. Therefore, it can be suggested that psychotherapists apply both treatments to deal with women’s sexual schemas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Schema therapy
  • therapy based on acceptance and commitment
  • sexual schema

مراجع

انوشیروانی، الهام.، رزاقی، نرگس.، نوحی.، شهناز.، و آقایی، حکیمه. (1400) اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر خود انتقادگری و طرح واره‌های جنسی در زنان مبتلا به سرطان. مراقبت سرطان،2(2)، 14-4.
اسماعیل زاده، نگین.، و اکبری، بهمن. (1400). اثربخشی طرحواره درمانی بر خودکارآمدی جنسی، رضایت زناشویی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه در زوجین با تعارضات زناشویی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 64(1)، 2298-2286.
پونده نژادان، آیه.، و جوهری فرد، رضا. (1397). بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر تن انگاره در بیماران مبتلا به اختلال بدشکلی بدن. سومین کنفرانس ملی هزاره سوم علوم انسانی.
حاج صادقی، زهرا.، بساک نژاد، سودابه.، و رزمجو، ساسان. (1396). بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی و اضطراب زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله علمی پژوهان، ۱۵(۴)، ۴۹-۴۲.
حسن نژاد، ناهید.، آگاه هریس، مژگان.، عرب شیبانی، خدیجه.، زارع، حسین.، و قلی زاده پاشا، عبدالرحیم. (1401) اثربخشی آموزش آرام‌سازی پیشرونده بر تحمل پریشانی و عملکرد جنسی زنان با سابقه ماستکتومی. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، ۱۱(۵)، ۴۱-.۲۹
سعیدی ‫رفائی، نسرین.،‫ ‫آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا.، اصغری ابراهیم آباد، محمد جواد.، و ‫کارشکی، حسین. (1397). پیامدهای روان‌شناختی سرطان پستان در ایران: مرور نظام‌مند متون پژوهشی. نشریه دانشگاه علوم پزشکی فسا، 4(1)، 78-63
شاه حسینی، زهره.، ضیایی، طیبه.، فرامرزی، محبوبه.، موسی زاده، محمود.، و پتکی، ربابه. (1395). تاثیر خودپنداره جنسی در عملکرد جنسی زنان مبتلا به سرطان پستان: مطالعه مروری. همایش راهکارهای ارتقای سلامت و چالش‌های آن.
صانعی، پریسا.، و اطاقی معصومه. (1397). بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر ذهن آگاهی بر مشکلات روانشناختی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان. مدیریت اطلاعات تحقیقات، پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایلام، ۱(2)، 54-37.
عبداله زاده، حسن.،کبیری نسب، یوسف. (1397). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر شرم درونی وعزت نفس جنسی زنان مبتلا به سرطان پستان پس از جراحی ماستکتومی. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت, 7(28), 184–199
علی پور، مهران.، سپهریان آذر، فیروزه.، سلیمانی، اسماعیل.، و مکاریان، فریبرز. (1397). هم‌سنجی تأثیر آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد و آموزش بهبود مهارت‌های رویارویی زوجی بر بدریختی‌انگاری بدن و بهزیستی ذهنی زنان دچار سرطان پستان. مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 8(2)، 165-190.
References
Albertson, E. R., Neff, K. D., & DillShackleford, K. E. (2015) Selfcompassion and body dissatisfaction in women: A randomized controlled trial of a brief meditation intervention. Mindfulness, 6(3), 444- 454.
Andersen, B. L., & Cyranowski, J. M. (2008). Women’s Sexual Self-Schema. Journal of Personality and Social Psychology, 67(6), 1079–1100.
Andrykowski, M. A., & Manne, S. L. (2006). Are psychological interventions effective and accepted by cancer patients? I. Standards and levels of evidence. Annals of Behavioral Medicine, 32(2), 93–97
Boswell, E. N., & Dizon, D. S. (2018). Breast cancer and sexual function. In Translational Andrology and Urology, 4(2), 160-160.
Browall, M., Ahlberg, K., Karlsson, P., Danielson, E., Persson, L. O., & Gaston-Johansson, F. (2016). Health-related quality of life during adjuvant treatment for breast cancer among postmenopausal women. European Journal of Oncology Nursing, 12(3), 180–189.
Carpenter, K. M., Andersen, B. L., Fowler, J. M., & Maxwell, G. L. (2009). Sexual self schema as a moderator of sexual and psychological outcomes for gynecologic cancer survivors. Archives of Sexual Behavior, 38(5), 828–841.
Chiriac, V. F., Baban, A., & Dumitrascu, D. L. (2018). Psychological stress and breast cancer incidence: A systematic review. Clujul Medical, 91(1), 18–26.
Da Luz, F. Q., Sainsbury, A., Hay, P., Roekenes, J. A., Swinbourne, J., Da Silva, D. C., & Da S Oliveira, M. (2017). Early maladaptive schemas and cognitive distortions in adults with morbid obesity: Relationships with mental health status. Behavioral Sciences, 7(1), 321-334.
Fassbinder, E., Schweiger, U., Martius, D., Brand-de Wilde, O., & Arntz, A. (2016). Emotion regulation in schema therapy and dialectical behavior therapy. Frontiers in Psychology, 7(SEP),78-89.
Feros, D. L., Lane, L., Ciarrochi, J., & Blackledge, J. T. (2013). Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for improving the lives of cancer patients: A preliminary study. Psycho-Oncology, 22(2), 459–464.
Henson, H. K. (2002). Breast cancer and sexuality. In Sexuality and Disability, 20(4), 261-275.
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1–25
Hayes, S. C., Strosahl, K., & Wilson, K. G. (2012). Acceptance and commitment therapy: the process and practice of min ul change. Behavior Therapy, 44(2), 180–198
Ljungman, L., Ahlgren, J., Petersson, L. M., Flynn, K. E., Weinfurt, K., Gorman, J. R., Wettergren, L., & Lampic, C. (2018). Sexual dysfunction and reproductive concerns in young women with breast cancer: Type, prevalence, and predictors of problems. Psycho-Oncology, 27(12), 2770–2777
Mosher, C. E., Secinti, E., Li, R., Hirsh, A. T., Bricker, J., Miller, K. D., Schneider, B., Storniolo, A. M., Mina, L., Newton, E. V., Champion, V. L., & Johns, S. A. (2018). Acceptance and commitment therapy for symptom interference in metastatic breast cancer patients: a pilot randomized trial. Supportive Care in Cancer, 26(6), 1993–2004
McCallum, M., Lefebvre, M., Jolicoeur, L., Maheu, C., & Lebel, S. (2012). Sexual health and gynecological cancer: Conceptualizing patient needs and overcoming barriers to seeking and accessing services. Journal of Psychosomatic Obstetrics and Gynecology, 33(3), 135–142
Patricia A. Ganz, M. (2008). Psychological and Social Aspects of Breast Cancer. Breast Cancer, Oncology Journal, 22(6).
Wells, A., & Fisher, P. (2015) (Eds.). Treating Depression: MCT, CBT, and Third Wave Therapies. John Wiley & Sons.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 30 مهر 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 مهر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار