ارائه الگوی پیش بینی اعتیاد به بازی‌های آنلاین بر اساس ویژگی‌های شخصیتی هگزاکو و رابطه والد-فرزند با میانجی‌گری تکانشگری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش بررسی ارائه الگوی پیش‌بینی اعتیاد به بازی‌های آنلاین بر اساس ویژگی‌های شخصیتی هگزاکو و رابطه والد-فرزند با میانجی‌گری تکانشگری بود. روش پژوهش: این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 125110 نفر دختر بود. حجم نمونه 400 نفر از این‏ افراد بر اساس دیدگاه کلاین(2016) و به شیوه نمونه‏گیری غیرتصادفی در دسترس(شیوه آنلاین) انتخاب‌ و به سیاهه اعتیاد به بازی‏های آنلاین(OGAI) وانگ و چانگ(2002)، سیاهه شخصیت هگزاکو(24-BHI) دی ورایز(2013)، سیاهه کیفیت رابطه والد-فرزندی (PCRI) فاین و همکاران(1983) و مقیاس تکانشگری بارات(BIS) پاتون و همکاران(1995) پاسخ دادند. سپس الگوی پیشنهادی از طریق مدل معادلات ساختاری با استفاده از SPSS و AMOS نسخه 24 تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد مسیرهای مستقیم ویژگی‌های شخصیتی(صداقت-فروتنی، هیجان‌پذیری، برونگرایی، توافق و باز بودن نسبت به تجربه)، رابطه مادر-فرزندی و تکانشگری بر اعتیاد به بازی‌های آنلاین معنادار شدند. مسیر مستقیم وظیفه شناسی و رابطه پدر-فرزندی بر اعتیاد به بازی‌های آنلاین معنادار نبودند. همچنین اثرات غیرمستقیم ویژگی‌های شخصیتی هگزاکو و رابطه والد-فرزند از طریق نقش میانجی تکانشگری بر اعتیاد به بازی‌های آنلاین معنادار بود. نتیجه‌گیری: مدل ساختاری اصلاح شده پژوهش برازش مطلوب و قابل قبول با داده‌های پژوهشی داشت و این گام مهمی در جهت شناخت عوامل مؤثر بر اعتیاد به بازی‌های آنلاین در دانش‌آموزان می‌‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The modeling structural prediction of online games addiction based on HEXACO personality and parent-child relationships with role mediator impulsivity

نویسندگان [English]

  • Maryam Inanloo 1
  • Simin Bashardoust 2
  • Khadijeh Abolmaali Alhosseini 3
1 PhD Student, Department of Psychology, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Roodehen Branch, Islamic Azad University, Roodehen, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to modeling structural modeling structural prediction of online games addiction based on HEXACO personality and parent-child relationships with role mediator impulsivity. The descriptive- correlation method was used. The statistical population consists of all statistical population of the present study was female students of high school in Tehran city in year academic 1399-1400 to 125110 people. In this study, according to convenience sampling method (online method), 400 female students by formula Kline (2016) were selected as samples and they were asked to online game addiction inventory (OGAI) of Whang and Chang (2002), 24-item brief HEXACO inventory (24-BHI) of De Vries (2013), parent-child relationship inventory (PCRI) of Fine and et al (1983) and Barratt impulsivity scale (BIS) of Patton and et al (1995). Then the proposed model was analyzed through structural equation modeling using SPSS and AMOS-24 software. The results showed that direct paths HEXACO personality (neuroticism, extraversion, openness to experience and agreeableness), mother-child relationships and impulsivity on online games addiction were significant. Also, direct paths conscientiousness and father-child relationships on online games addiction were not significant. The indirect HEXACO personality and parent-child relationships with online games addiction through mediating role impulsivity were significant. The structural model of research was fit and satisfactory with research data and is an important step in identifying the factors that are effective in online games addiction in students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • online games addiction
  • HEXACO personality
  • parent-child relationships
  • impulsivity

مراجع

اختیاری، حامد.، صفایی، هومن.، اسماعیلی جاوید، غلامرضا.، عاطف‌وحید، محمدکاظم.، عدالتی، هانیه.، و مکری، آذرخش. (1387). روایی و پایایی نسخه‌های فارسی پرسش‌نامه‌های آیزنک، بارت، دیکمن و زاکرمن در تعیین رفتارهای مخاطره‌جویانه و تکانشگری. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 14(3): 336-326.
براتی، هاجر.، عریضی، حمیدرضا.، و شهیر، ابراهیم. (1399). همبستگی ویژگی‌های کار با مولفه­های مثبت (خوش­بینی، سرزندگی و عاطفه مثبت) و منفی (تنش و تکانش) بهزیستی روانشناختی در بین کارکنان شرکت انتقال گاز استان اصفهان. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، 9 (2): 80-67.
بشرپور، سجاد.، طاهری فرد، مینا.، و محمدی، گلاویژ. (1398). ویژگی­های روانسنجی نسخه فارسی فرم کوتاه پرسشنامه شخصیتی هگزاکو-24 سؤالی در دانشجویان. فصلنامه علمی و پژوهشی اندازه گیری تربیتی، 9(36): 89-65.
تاجیک، حسین.، طالع پسند، سیاوش.، و رحیمیان بوگر، اسحق. (1396). رابطه ساده و چندگانه تکانشگری، استرس ادراک‌شده و شادکامی با اعتیاد به اینترنت در کاربران ایرانی ۱۵ تا ۲۸ ساله فیس‌بوک. دو فصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت، 15(1): 156-145.
جاوید، محبوبه.، محمدی، نوراله.، و رحیمی، چنگیز. (1391). ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی یازدهمین ویرایش مقیاس تکانشگری بارت. فصلنامه روش­ها و مدل­های روانشناختی، 2(8): 34-23.
جدیدی، محسن.، و شریفی، مهدی. (1397). مقایسه تکانشگری و حساسیت بین فردی در نوجوانان مبتلاء به اعتیاد به اینترنت و نوجوانان عادی . فصلنامه ایده­های نوین روانشناسی، 2(6): 15-1.
حاتمی، محمد.، صادقی­راد، سعید.، و حسنی، جعفر. (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌­های‌ ارتباطی در تکانشگری نوجوانان دختر دارای علائم اختلال سلوک. نشریه پژوهش در نظام­های آموزشی، 9(31): 254-227.
حافظی، فریبا.، اسماعیلی، سمیه.، و فراشبندی، افسانه. (1398). رابطه برونگرایی و کارآمدیی فردی با سبک‏های مقابله با استرس در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 7(53): 90-81.
داداشی، سیامک.، احمدی، عزت اله.، و بافنده قراملکی، حسن. (1397). نقش انعطاف پذیری شناختی، حافظه کاری دیداری فضایی و تکانشگری در پیش بینی نقص نظریه ذهن در افراد با رگه های اختلال شخصیت مرزی. فصلنامه مطالعات روانشناختی، 14(13): 24-8.
زارع بهرام آبادی، مهدی.، زهراکار، کیانوش.، صلحیان بروجردی، حانیه.، و محمدی­فر، محمدعلی. (1392). اثربخشی برنامه بهبود بخشی رابطه بر کیفیت رابطه والد- فرزندی در نوجوانان دختر خانواده‌های تک والدینی مادر سرپرست. مجله روانشناسی بالینی، 5(2): 24-14.
زمانی فروشانی، شهلا.، قنواتی، سارا.، نجفلوی ترکمانی، زهرا.، و شریفی، طیبه. (1395). الگوی ساختاری رابطه متغیرهای شخصیتی هگزاکو و شادکامی: بررسی نقش واسطه­ای سبک­های اسنادی. فصلنامه روش­ها و مدل­های روانشناختی، 7(24): 91-71.
زندی­پیام، آرش.، داوودی، ایران.، و مهرابی­زاده هنرمند، مهناز. (1394). هنجاریابی و بررسی ویژگی­­های روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه اعتیاد به بازی­های آنلاین. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 21(4): 361-351. 
زندی­پیام، آرش.، و میرزائی دوستان، زینب. (1398). پیش‌بینی اعتیاد به بازی آنلاین با توجه به تحریف شناختی، سبک­فرزندپروری و ویژگی شخصیتی خودشیفته در دانش‌آموزان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 25(1): 83-72.
شهاب، مریم.، و کیانی چلمردی، احمدرضا. (1399). پیش‌بینی اعتیاد، اضطراب و تکانش‌گری بر مبنای تجربیات ناگوار کودکی، افسردگی، ناامیدی و سلامت والدینی در دختران نوجوان. فصلنامه زن و جامعه، 11 (41): 278-261.
صالح میرحسنی، وحیده.، رفیعی­پور، امین.، و گنجه­آبادی، زهرا. (1399). نقش واسطه‌ای خودشناسی و بهشیاری در رابطه بین نظم‌جویی هیجانی و تکانش‌گری در یک واحد نظامی. فصلنامه روانشناسی نظامی، 11(43): 89-75.
عطایی فر، ربابه.، و امیری، شعله. (1395). آزمون مدل علّی رابطه ارتباط مؤثر همسران ورابطه والد-فرزندی برای آموزش والدین دانش آموزان دوره ابتدایی. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، 13(1): 38-7.
کاظمینان، سمیه.، و کریمی، مریم. (1397). رابطه هویت اجتماعی با کیفیت روابط والد فرزندی در بین دانش‏آموزان دختر دوره دوم دبیرستان: بررسی مقایسه­ای نقش پدران و مادران. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 9(34): 118-103.
محمدی­مصیری، فرهاد.، شفیعی­فرد، یعقوب.، داوری، مژده.، و بشارت، محمدعلی. (1391). نقش خودمهارگری، کیفیت رابطه با والدین و محیط مدرسه در سلامت روانی و رفتارهای ضداجتماعی نوجوانان. روانشناسی تحولی(روانشناسان ایرانی)، 8(32): 404-397.
میرزائی کوتنایی، فرشته.، شاکری نیا، ایرج.، و اصغری، فرهاد. (1394). رابطه تعامل والد- فرزند با سطح رفتارهای پرخاشگرانه دانش­آموزان. فصلنامه سلامت روانی کودک، 2 (4): 36-21.
References
Agbaria, Q., & Bdier, D. (2019). The association of Big Five personality traits and religiosity on Internet addiction among Israeli-Palestinian Muslim college students in Israel. Mental Health, Religion & Culture, 22(9), 956-971.
Alonso, C., & Romero, E. (2020). Study of the domains and facets of the five-factor model of personality in problematic Internet use in adolescents. International Journal of Mental Health and Addiction, 18 (2), 293-304.
Ashton, M. C., & Lee, K. (2007). Empirical, theoretical, and practical advantages of the HEXACO model of personality structure. Personality and social psychology review, 11(2), 150-166.
Ashton, M. C., & Lee, K. (2019). Religiousness and the HEXACO personality factors and facets in a large online sample. Journal of personality, 87(6), 1103-1118.
Balta, S., Emirtekin, E., Kircaburun, K., & Griffiths, M. D. (2020). Neuroticism, trait fear of missing out, and phubbing: The mediating role of state fear of missing out and problematic Instagram use. International Journal of Mental Health and Addiction, 18 (3), 628-639.
Bodi, G., Maintenant, C., & Pennequin, V. (2020). The role of maladaptive cognitions in gaming disorder: Differences between online and offline gaming types. Addictive Behaviors, 112(1), 1-10.
Carnes-Holt, K. (2012). Child–parent relationship therapy for adoptive families. The Family Journal, 20(4), 419-426.
Conger, R. D., Martin, M. J., & Masarik, A. S. (2021). Dynamic associations among socioeconomic status (SES), parenting investments, and conscientiousness across time and generations. Developmental psychology, 57(2), 147-156.
Cudo, A., Wojtasiński, M., Tużnik, P., Griffiths, M. D., & Zabielska-Mendyk, E. (2020). Problematic Facebook use and problematic video gaming as mediators of relationship between impulsivity and life satisfaction among female and male gamers. PloS one, 15(8), 23-35.
De Vries, R. E. (2013). The 24-item brief HEXACO inventory (BHI). Journal of Research in Personality, 47(6), 871-880.
Dieris-Hirche, J., Pape, M., te Wildt, B. T., Kehyayan, A., Esch, M., Aicha, S., & Bottel, L. (2020). Problematic gaming behavior and the personality traits of video gamers: A cross-sectional survey. Computers in Human Behavior, 106(5), 5-21.
Dinić, B. (2018). Comparison of three short six-factor personality instruments. Primenjena psihologija, 11(2), 189-206.
Donadon, M. F., Chagas, M. H., Apolinário-da-Silva, T. D., Okino, E. T., Hallak, J. E., Nicoletti, Ê. A., & Simei, J. L. (2020). Cross-cultural adaptation of the Internet Gaming Disorder Scale–Short Form (IGDS9-SF) to the Brazilian context. Trends in Psychiatry and Psychotherapy, 5(12), 5-21.
Dykstra, V. W., Willoughby, T., & Evans, A. D. (2020). A longitudinal examination of the relation between lie-telling, secrecy, parent–child relationship quality, and depressive symptoms in late-childhood and adolescence. Journal of youth and adolescence, 49(2), 438-448.
Fine, M. A., Moreland, J. R., & Schwebel, A. I. (1983). Long-term effects of divorce on parent–child relationships. Developmental Psychology, 19(5), 703-712.
Gao, Q., Sun, R., Fu, E., Jia, G., & Xiang, Y. (2020). Parent–child relationship and smartphone use disorder among Chinese adolescents: The mediating role of quality of life and the moderating role of educational level. Addictive behaviors, 101(5), 5-12.
Gómez-Bujedo, J., Lozano, Ó. M., Pérez-Moreno, P. J., Lorca-Marín, J. A., Fernández-Calderón, F., Diaz-Batanero, C., & Moraleda-Barreno, E. (2020). Personality Traits and Impulsivity Tasks Among Substance Use Disorder Patients: Their Relations and Links With Retention in Treatment. Frontiers in Psychiatry, 11(5), 930-941
Hickey, E. J., Hartley, S. L., & Papp, L. (2019). Psychological Well‐Being and Parent‐Child Relationship Quality in Relation to Child Autism: An Actor‐Partner Modeling Approach. Family process. 1(1), 1-15.
Holden, G. W., Hawk, C. K., Smith, M. M., Singh, J. P., & Ashraf, R. (2017). Disciplinary practices, metaparenting, and the quality of parent–child relationships in African-American, Mexican-American, and European-American mothers. International journal of behavioral development, 41(4), 482-490.
Huang, S., Hu, Y., Ni, Q., Qin, Y., & Lü, W. (2019). Parent-children relationship and internet addiction of adolescents: The mediating role of self-concept. Current Psychology, 5(2), 1-8.
Jeong, B., Lee, J. Y., Kim, B. M., Park, E., Kwon, J. G., Kim, D. J., & Lee, D. (2020). Associations of personality and clinical characteristics with excessive Internet and smartphone use in adolescents: A structural equation modeling approach. Addictive behaviors, 110(1), 1-10.
Joo, M., & Son, C. (2019). Effects of Neurofeedback Training on EEG, Impulsivity, Sensation Seeking, Game Addiction Symptoms, and Game Craving in University Students with Game Addiction. Journal of Digital Convergence, 17(9), 479-486.
Kahn, J. P., Cohen, R. F., Etain, B., Aubin, V., Bellivier, F., Belzeaux, R., & Henry, C. (2019). Reconsideration of the factorial structure of the Barratt Impulsiveness Scale (BIS-11): Assessment of impulsivity in a large population of euthymic bipolar patients. Journal of affective disorders, 253(2), 203-209.
Karaca, S., Karakoc, A., Gurkan, O. C., Onan, N., & Barlas, G. U. (2020). Investigation of the Online Game Addiction Level, Sociodemographic Characteristics and Social Anxiety as Risk Factors for Online Game Addiction in Middle School Students. Community Mental Health Journal, 56(1), 830-838.
King, D. L., & Delfabbro, P. H. (2017). Features of parent-child relationships in adolescents with Internet gaming disorder. International Journal of Mental Health and Addiction, 15(6), 1270-1283.
Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th Ed.), New York: The Guilford Press.
Leite, J., Gomes, H. S., De Castro-Rodrigues, A., Gonçalves, R. A., & Cunha, O. (2018). Psychometric properties of the “parent-child relationship inventory” (PCRI) in a portuguese forensic sample. Journal of Child Custody, 15(2), 116-135.
López-Pérez, B., & Wilson, E. L. (2015). Parent–child discrepancies in the assessment of children’s and adolescents’ happiness. Journal of experimental child psychology, 139(2), 249-255.
MacDonell, E. T., & Willoughby, T. (2020). Investigating honesty‐humility and impulsivity as predictors of aggression in children and youth. Aggressive behavior, 46(1), 97-106.
Marengo, D., Sindermann, C., Häckel, D., Settanni, M., Elhai, J. D., & Montag, C. (2020). The association between the Big Five personality traits and smartphone use disorder: A meta-analysis. Journal of Behavioral Addictions, 1(1), 1-12.
McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2020). Understanding persons: From Stern's personalistics to Five-Factor Theory. Personality and Individual Differences, 169(1), 1-11.
Patton, J. H., Stanford, M. S., & Barratt, E. S. (1995). Factor structure of the Barratt impulsiveness scale. Journal of clinical psychology, 51 (6), 768-774.
Pop, M. V., & Rusu, A. S. (2019). Couple Relationship and Parent-Child Relationship Quality: Factors Relevant to Parent-Child Communication on Sexuality in Romania. Journal of clinical medicine, 8 (3), 386-399.
Runcan, P. L. (2012). The time factor: does it influence the parent-child relationship?!. Procedia-social and behavioral sciences, 33(2), 11-14.
Sharma, M., Anand, N., & Murthy, K. (2020). Personality characteristics of online gamers. Indian Journal of Psychiatry, 62(4), 453-453.
Sterrett-Hong, E., Antle, B., Nalley, B., & Adams, M. (2018). Changes in Couple Relationship Dynamics among Low-Income Parents in a Relationship Education Program Are Associated with Decreases in Their Children's Mental Health Symptoms. Children (Basel, Switzerland), 5(7), 90-101.
Strickland, J. C., & Johnson, M. W. (2021). Rejecting impulsivity as a psychological construct: A theoretical, empirical, and sociocultural argument. Psychological review, 128(2), 336-441.
Sun, R., Gao, Q., Xiang, Y., Chen, T., Liu, T., & Chen, Q. (2020). Parent–child relationships and mobile phone addiction tendency among Chinese adolescents: the mediating role of psychological needs satisfaction and the moderating role of peer relationships. Children and Youth Services Review, 116(2), 51-62.
Wei, C., Chen, P., Xin, M., Liu, H., Yu, C., & Zou, Q. (2020). Interparental conflict, parent–adolescent attachment, and adolescent Internet addiction: The moderating role of adolescent self-control. Social Behavior and Personality: an international journal, 48(9), 1-13.
Whang, L. S., & Chang, G. Y. (2002). Psychological analysis of online game users. Proc Hum Comput Interact, 2(2), 81-90.
Yang, X., Jiang, X., Mo, P. K. H., Cai, Y., Ma, L., & Lau, J. T. F. (2020). Prevalence and interpersonal correlates of internet gaming disorders among Chinese adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(2), 579-586.
Ye, S., Wang, M., Yang, Q., Dong, H., & Dong, G. H. (2020). The neural features in the precentral gyrus predict the severity of internet game disorder: results from the multi-voxel pattern analyses. bioRxiv. 1(1), 1-10.
Yin, H., Galfalvy, H., Zhang, B., Tang, W., Xin, Q., Li, E., & Mann, J. J. (2020). Interactions of the GABRG2 polymorphisms and childhood trauma on suicide attempt and related traits in depressed patients. Journal of affective disorders, 266(2), 447-455.
Young, K. S. (1998). Caught in the net: how to recognize the signs of internet addiction - and a winning strategy for recovering. New York: John Wiley & Sons, Inc.
Zhao, H., Li, X., Zhou, J., Nie, Q., & Zhou, J. (2020). The relationship between bullying victimization and online game addiction among Chinese early adolescents: The potential role of meaning in life and gender differences. Children and Youth Services Review, 116(2), 5-12.
خانواده درمانی کاربردی
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 10
فروردین 1401
صفحه 285-310

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار