مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و بازی درمانی شناختی-رفتاری بر ادراک زمان کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسى عمومى، واحد تهران مرکزى، دانشگاه آزاد اسلامى، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی بالینی و سلامت، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و بازی درمانی شناختی رفتاری بر ادراک زمان کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش فعالی بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه گواه با پیگیری دو ماهه بود و جامعه اماری شامل کلیه افراد مراجعه کننده به کلینیک توانبخشی شایان در سال 99-1398 بود. تعداد 59 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بصورت گمارش تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. شرکت کنندگان با پرسشنامه فرم کوتاه و تجدید نظر شده مقیاس درجه بندی کانرز (1960) و آزمون بازتولید زمان نظری، میرلو و اسدزاده (1390)  مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی جکسون (2018) و گروه آزمایشی بازی درمانی شناختی-رفتاری جعفری و همکاران (2002) در دوازده جلسه و هفته ای دوبار مورد درمان قرار گرفتند. داده ها با استفاده از واریانس اندازه‌های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین میانگین نمرات ادراک زمان کوتاه (0/001=F=4/01, P) در دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری وجود دارد و تفاوت در گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در پس آزمون نسبت به مرحله پیش آزمون و در مقایسه با بازی درمانی شناختی رفتاری بطور معناداری بیشتر است و نیز بین میانگین نمرات ادراک زمان بلند   (0/001=F=13/45, P) در دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری وجود دارد و تفاوت در گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در پس آزمون نسبت به مرحله پیش آزمون و در مقایسه با بازی درمانی شناختی رفتاری بیشتر است و بهبود نمرات بیشتری در آزمودنی ها دیده می‌شود و این تفاوت از نظر آماری نیز معنادار بوده است (0/01=P). نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر معنی دار شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و بازی درمانی شناختی رفتاری بر ادراک زمان کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش فعالی، پیشنهاد می شود از این دو روش در جهت افزایش سلامت این کودکان بهره برده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparison of the Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy and Cognitive-Behavioral Play Therapy in Improving the Time Perception of Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)

نویسندگان [English]

  • Nasim Kazemi 1
  • Shirin kooshki 2
  • Souzan Emamipur 3
1 PhD Student, Department of General Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Clinical Psychology and Health, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The present study aimed to determine the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy and cognitive-behavioral play therapy in improving the time perception of children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). Methods: The present study was quasi-experimental with a pretest-posttest design, and a control group with a two-month follow-up. The statistical population consisted of all people who visited Shayan Rehabilitation Clinic in 2019-2020. A total of 59 individuals were selected by a convenience sampling method and were randomly assigned to experimental and control groups. Participants were evaluated with the Conners rating scale- short-revised form (1960), and the theoretical time reproduction test by Mirlou and Asadzadeh (2011). The experimental group received Jackson Mindfulness-based Cognitive Therapy (2018), and another experimental group received Cognitive-Behavioral Play Therapy by Jafari et al. (2002) in twelve sessions twice a week. Data were analyzed using the repeated-measures analysis of variance. Results: The results indicated that the mean scores of short time perception (F=4.01, P=0.001) were significantly different between the two experimental groups, and the difference in the mindfulness-based cognitive therapy group in the post-test was significantly higher than the pre-test and the cognitive-behavioral play therapy, and there was also a significant difference between mean scores of long time perception (F=13.45, P=0.001) in the two experimental groups. The difference in the mindfulness-based cognitive therapy group in the post-test was greater than the pre-test and the cognitive-behavioral play therapy, and there was a better improvement in the participants, and the difference was also statistically significant (P=0.01). Conclusion: Given the significant effect of mindfulness-based cognitive therapy, and cognitive-behavioral play therapy on time perception of children with attention deficit hyperactivity disorder, it is suggested using these two methods to increase the children's health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attention deficit hyperactivity disorder (ADHD)
  • Time Perception
  • Cognitive Therapy
  • Mindfulness
  • Play Therapy
  • Cognitive-Behavioral

مراجع

ابراهیمی، طاهره.، اصلی پور، عادله.، و خسروجاوید، مهناز. (1398). تأثیر بازی درمانی گروهی بر رفتارهای پرخاشگرانه و مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستانی. فصلنامه سلامت روان کودک. ۶ (۲): ۵۲-۴۰
اصغری نکاح، سیدمحسن.، و عابدی، زهره. (1393). بررسی اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر بهبود بازداری پاسخ، برنامه ریزی و حافظه کاری کودکان دارای اختلال نقص توجه /بیش فعالی. روانشناسی شناختی، 2(1): 44-56
آقایی، اصغر.، عابدی، احمد.، و محمدی، الهام. (1390). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس درجه‌بندی SNAP-IV  (فرم والدین) در دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر اصفهان. پژوهش های علوم شناختی و رفتاری 1(1): 43-58.
تابناک، فاطمه. (1396). بررسی اثر‌بخشی بازی‌های شناختی رایانه‌ای بر کاهش نشانه‌های بیش‌فعالی و بهبود ادراک زمان در کودکان مبتلا به نقص توجه/بیش فعالی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد در رشته روانشناسی عمومی، دانشگاه خلیج فارس
حاج محمدی، مهری.، نساییان، عباس.، و اسدی گندمانی رقیه. (1396). مقایسه ادراک زمان در زیرنوع‌های اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی. تعلیم و تربیت استثنایی، 2(145): 39-46
جانمحمدی، شیوا.، حسینی، علی.،  پیشیاره، ابراهیم.، خرمی، آناهیتا.، و فرضی، مرجان . (1391). بررسی اثربخشی مداخلات ردیابی بینایی بر عملکرد توجه پایدار کودکان دچار اختلال بیش فعالی-کم توجهی-پایان نامه جهت کارشناسی ارشد-دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی-گروه آموزشی کاردرمانی
داوری آشتیانی، رزیتا.، جزایری، فرزاد.، عربگل، فریبا.، رازجویان، کتایون.، و خادمی، مژگان. (1393). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس ارزیابی اختلال بیش‌فعالی/ کم‌توجهی بزرگسالی کانرز (نسخه غربالگری- خودگزارشی) . مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. ۲۰ (۳) :۲۵۱-۲۴۳
نظری، محمدعلی.، میرلو، محمدمهدی.، و اسدزاده، سمیه. (1390). خطای ادراک زمان در پردازش واژه های فارسی دارای بار هیجانی. تازه های علوم شناختی. ۱۳ (۴): ۴۸-۳۷
نظری، محمدعلی.، میرلو، محمدمهدی.، سلطانلو، مجتبی.، روشنی، عباس.، و اسدزاده، سمیه. (1392). طراحی و ساخت آزمون رایانه ای برای اندازه گیری آستانۀ افتراقی زمان. تازه های علوم شناختی. ۱۵ (۱): ۷۶-۶۷
فیض اللهی، جلال.، صادقی، مسعود.، رضایی، فاطمه. (1399). تأثیر بازی درمانی شناختی رفتاری و تلفیق آن با آموزش مدیریت والدین بر علائم نارسایی توجه-بیش‌فعالی کودکان بیش‌فعال ۱۱-۷ سال: یک مطالعه نیمه آزمایشی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. ۱۹ (۲): ۱۷۲-۱۵۵
References
Abdollahian E., Mokhber N., Balaghi A., & Moharrari F. (2013). The effectiveness of cognitive-behavioural play therapy on the symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder in children aged 7–9 years, Atten Defic Hyperact Disord, 5(1): 41-46
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC.
Barkly, R. A. (2002). Psychosocial treatments for attention deficit/ hyperactivity disorder in children. Journal Of Clinical psychiatry, 63 (12), 36-43.
Bartlett, L. Martin, A. Neil, A. L. Memish, K. Otahal, P. Kilpatrick, M. & Sanderson, K. (2019). A systematic review and meta-analysis of workplace mindfulness training randomized controlled trials. Journal of Occupational Health Psychology, 24(1), 108–126.
Brown KW, Creswell JD, Ryan RM. (2015). The evolution of mindfulness research. In: Brown KW, Creswell JD, Ryan RM, editors. Handbook of mindfulness: Theory, research, and practice. New York: Guilford, pp.13–19.
Bishop SR, Lau M, Shapiro S, Carlson L, Anderson ND, Carmody J, Segal ZV, Abbey S, Speca M, Velting D, Devins G. (2004). Mindfulness: A Proposed Operational Definition. Clinical Psychology: Science and Practice.  11: 230-41.
Creswell JD, Lindsay EK. (2014). ow does mindfulness training affect health? A mindfulness s tress buffering account. Current Directions in Psychological Science.  23(6): 401–07
Daley D, Van der Oord S, Ferrin M, Danckaerts M, Doepfner M, Cortese S et al. (2014). European ADHD Guidelines Group. Behavioral interventions in attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-analysis of randomized controlled trials across multiple outcome domains. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 53(8): 47-835
 Doren J,  Arns M, Heinrich H,  Vollebregt M,Loo S. (2019). Sustained effects of neurofeedback in ADHD: a systematic review and meta-analysis, European Child & Adolescent Psychiatry. 28: 293–305.
Grondin, S. (2010). Timing and time perception: A review of recent behavioral and neuroscience findings and theoretical directions. Attention, Perception & Psychophysics, 72(3), 561-582.
Hillgaar SD. (2011). Mindfulness And Self Regulated Learning. Mas ter’s Thesis in Social and Community Psychology. Trondheim.
Hansen, J. & Trope, Y. (2013). When time flies: How abstract and concrete mental construal affect the perception of time. Journal of Experimental Psychology, 142(2), 336–347.
Kabat-Zinn J. (2009). Wherever you go, there you are:Mindfulness meditation in everyday life. New York, NY: Hachette Books.
Kaiser, A., Aggensteiner, P.A., Baumeister, S., Holz, N.E., Banaschewski, T., & Brandeis, D. (2020). Earlier versus later cognitive event-related potentials (ERPs) in attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD): A meta-analysis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 112: 117-134
Kramer R, Weger U, Sharma D. (2013). The effect of mindfulness meditation on time perception. Consciousness and Cognition, 22(3): 846-852.
Les ter GE, Murrell AR. (2018). Mindfulness Interventions for College Students with ADHD: A Multiple Single Case Research Design AU - Les ter, Ethan G. Journal of College Student Psychotherapy, 1-22.
Milton, H. (2010). Effects of A computerizedworking Memory training program on Attention,Working memry, and A cademics, In AdolescentsWith Server ADHD/LD. Psychology Journal, 1, 14,120-122
Mioni, G. Santon, S. Stablum, F. & Cornoldi, C. (2016). Time-based prospective memory difficulties in children with ADHD and the role of time perception and working memory. Child Neuropsychology, 1-21.
Mitchell J, Mclntyre E, English J. (20170. A Pilot Trial of Mindfulness Meditation Training for ADHD in Adulthood: Impact on Core Symptoms, Executive Functioning, and Emotion Dysregulation. Journal of Attention Disorders. First Published.
Mitchell JT, Zylowska L, & Kollins SH. (2015). Mindfulness meditation training for attention-deficit/hyperactivity disorder in adulthood: Current empirical support, treatment overview, and future directions. Cognitive and Behavioral Practice. 22(2): 172-91.
Misurell, J.R., Springer, C., & Tryon,W. (2011). Game-Based Cognitive-Behavioral Therapy (GB-CBT) group program for children who have experienced sexual abuse: A preliminary investigation. Journal of Child Sexual Abuse, 20, 14-36.
Pozuelos JP, Mead BR, Rueda MR, & Malinowski P. (2019). Short-term mindful breath awareness training improves inhibitory control and response monitoring. In Progress in Brain Research. Elsevier
Radua J, Pozo N, Gomez J, Guillen F, Ortuno F. (2014). Meta-analysis of functional neuroimaging studies indicates that an increase of cognitive difficulty during executive tasks engages brain regions associated with time perception. Neuropsychologia,  58: 14-22. 16
Rimestad M.L, Lamberk R., & Christiansen H. Z. (2016). Short- and Long-Term Effects of Parent Training for Preschool Children With or at Risk of ADHD: A Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of Attention Disorders
Sadock BJ, Kaplan HI, Sadock VA. (2009). Kaplan & Sadock's synopsis of psychiatry : behavioral sciences/clinical psychiatry. 9th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; pp: 756-60
Semple S. (2010). Does Mindfulness Meditation Enhance Attention? A Randomized Controlled Trial.Mindfulness. 1(2): 121–130.
Schoenberg PLA, Hepark S, Kan CC, Barendregt HP, Buitelaar JK, & Speckens AEM. (2014). Effects of mindfulnessbased cognitive therapy on neurophysiological correlates of performance monitoring in adult attention-deficit/ hyperactivity disorder. Clinical Neurophysiology, 125(7): 1407-416.
Schötz E.,  OttenS., Wittmann M., Schmidt S., Kohls N., Meissner K. (2016). Time perception, mindfulness and attentional capacities in transcendental meditators and matched controls. Personality and Individual Differences, 93: 16-21
Schots E,Otten S,Wittmann M, Schimidt S,Kohls N, Meissner K. (2016). Time perception, mindfulness and attentional capacities in transcendental meditators and matched controls. Personality and Individual Differences, 93: 16-21.
Sulak, T. Barnard-Brak, L. Frederick, K. (2012). The Relationship between Father Father Residency and a child's ADHD Symptom. Early child development and Care. 182(1). 59-69.
 
Springer, C., Misurell, J.R., & Hiller, A. (2012). Game-Based Cognitive-Behavioral Therapy (GB-CBT) group program for children who have experienced sexual abuse: A three-month follow-up investigation. Journal of Child Sexual Abuse.21, 646-664
Toplak, M. E. Dockstader, C. & Tannock, R. (2006). Temporal information processing in ADHD: findings to date and new methods. Journal of neuroscience methods, 151(1): 15-29.
Weijer-Bergsma E., Anne R. Formsma, Esther I. de Bruin, Susan M. Bögels. (2012). The Effectiveness of Mindfulness Training on Behavioral Problems and Attentional Functioning in Adolescents with ADHD. Journal of Child and Family Studies. 21(5): 775–787
Woehrle J, Magliano J. (2012). Time flies faster if a person has a high working-memory capacity. Acta Psychologica,  139(2): 314-319.
Zylowska L, Ackerman D, Yang M. (2007). Mindfulness Meditation Training in Adults and Adolescents With ADHD: A Feasibility Study. Journal of Attention Disorders. First Published

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 خرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 03 آذر 1400
  • تاریخ پذیرش: 05 آذر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار