مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و آموزش مهارت‌های حل مسأله بر بهزیستی ذهنی ( رضایت از زندگی و عواطف مثبت و منفی) مردان متاهل سوء مصرف کننده مواد

مرادیان, پرویز; کاکابرایی, کیوان; امیری, حسن

doi:10.22034/aftj.2021.295233.1135

مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و آموزش مهارت‌های حل مسأله بر بهزیستی ذهنی ( رضایت از زندگی و عواطف مثبت و منفی) مردان متاهل سوء مصرف کننده مواد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

² دانشیار گروه روانشناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

³ استادیار گروه روانشناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

10.22034/aftj.2021.295233.1135

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و آموزش مهارت‌های حل مسئله بر بهزیستی ذهنی مردان متأهل سوءمصرف کننده حاضر در مراکز کمپ‌های ترک اعتیاد شهرستان سرپل ذهاب بود. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و دوره پیگیری با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مردان متأهل معتاد مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد شهرستان سرپل ذهاب در سال ۹۸-13۹۷ بودند که 60 نفر به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در سه گروه 20 نفر گروه آزمایش طرح‌واره درمانی و 20 نفر گروه آزمایش مهارت‌های حل مسئله و 20 نفر گروه گواه به‌صورت تصادفی جایگزین شدند، ابتدا هر سه گروه با مقیاس رضایت از زندگی دینر و همکاران (1985) و مقیاس عواطف مثبت و منفی واستون و همکاران (1988) مورد سنجش قرار گرفتند؛ هر دو گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت مداخله طرح‌واره درمانی یانگ، کلوسکو و ویشار (2003) و مهارت‌های حل مسئله دیکسون و کلوور، 1984 قرار گرفتند و گروه گواه هیچ مداخله‌ای را دریافت نکردند. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط اندازه‌های مکرر بررسی شد. یافته‌ها: نتایج حاکی از تأثیر مداخله طرح‌واره درمانی بر عواطف منفی (48/24 =F، 001/0 P=)، عواطف مثبت (84/31 =F، 001/0 P=) و رضایت از زندگی (82/3 =F، 0181/0P=) و مداخله مهارت‌های حل مسئله بر عواطف منفی (74/29 =F، 001/0 P=)، عواطف مثبت (58/21 =F، 001/0P=) و رضایت از زندگی (46/4 =F، 041/0 P=) و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که طرح‌واره درمانی و مهارت حل مسئله به‌عنوان درمان‌های ترجیحی در مداخلات افراد مصرف‌کننده مواد می‌تواند مورداستفاده درمانگران قرا گیرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27172430.1400.2.3.7.2

عنوان مقاله [English]

The measurement of the effectiveness of schema therapy and problem-solving skills training on mental well-being (life satisfaction and positive and negative emotions) of married men who have the drug abuse problem

نویسندگان [English]

parviz moradian ¹
Keyvan kakabraee ²
Haasan Amiri ³

¹ PhD Student in General Psychology, Department of Psychology, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran

³ Assistant Professor, Department of Psychology, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

Aim: This study aimed to compare the effectiveness of schema therapy and problem solving skills training on the mental well-being of married men who abuse drugs and are in addiction treatment centers in Sarpol Zahab. Methods: The present research method was quasi-experimental with pre-test-post-test design and follow-up period with two study and control groups. The statistical population included all addicted married men who went to addiction treatment centers in Sarpol Zahab city in 2018-2019. Sixty people were selected by convenience sampling and were randomly replaced into three groups, including 20 people in the study group of schema therapy, 20 people in the study group of problem-solving skills, and 20 people in the control group. First, all three groups were assessed with the Life Satisfaction Scale of Diener et al. (1985) and the Positive and Negative Affect Schedule (Watson et al., 1988). Both study groups received 12 sessions of 90 minutes under the intervention of Young, Young, J. E., Klosko, J. S. & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy, and Dixon & Clover Problem Solving Skills 1984, and the control group did not receive any intervention. The data were analyzed using mixed variance analysis of repeated measures. Results: The results indicated the effect of schema therapy intervention on negative emotions (F = 24.48, P = 0.001), positive emotions (F = 31.84, P = 0.001) and life satisfaction (= 3.82). F, P = 0.081) and the effect of the intervention of problem solving skills on negative emotions (F = 29.74, P = 0.001), positive emotions (F = 21.58, P = 0.001) and life satisfaction (46/46). F = 4, P = 0.041). And this effect remained stable in the follow-up stage. Conclusion: Based on the results of the study, it can be concluded that schema therapy and problem-solving skills can be used by therapists as the preferred therapies in the interventions of drug users.

کلیدواژه‌ها [English]

Schema therapy
problem solving
positive emotions
negative emotions
life satisfaction

مراجع

برقی، فتانه. (1395). سنجش اعتیاد پذیری دانش‌آموزان دبیرستان‌های تهران به‌منظور شناسایی افراد مستعد سوءمصرف مواد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

تقربی، زهرا.، شریفی، خدیجه.، و سوکی، زهرا. (1391). بهزیستی ذهنی در دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی کاشان، مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان، 20(1): 62-56.

حمیدپور، حسن.، و اندوز، زهرا. (1386). طرح‌واره درمانی: راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی، تهران: انتشارات ارجمند.

روزبهی، مهران.، کیخسروانی، مولود.، و دیره، عزت. (1395). بررسی مقایسه اثربخشی گروهی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، طرح‌واره درمانی و درمان شناختی رفتاری بر شیوع اختلالات عملکرد جنسی در افراد معتاد تحت درمان در بیمارستان‌های شهر شیراز. تهران: سومین کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم.

رحیمی آفرین، موقر. (1393). راهنمایی پیشگیری و درمان اعتیاد. تهران: نشر آموزش.

طاهری مقدم، نعیمه.، تقی‌زاده، محمد احسان.، کاکو جویباری، علی اصغر.، و علاقه‌مند، آنیتا. (1393). تأثیر طرح‌واره درمانی بر کاهش افکار خودآیند منفی و افزایش عزت نفس زنان افسرده. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 8 (1): 50-41.

کریمی، سارا.، کاکابرایی، کیوان.، یزدانبخش، کامران.، و مرادی، غلامرضا. (1393). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهزیستی ذهنی بیماران قلبی عروقی. ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 18(3): 35-21.

کاکابرایی، کیوان.، مرادی، علیرضا.، افروز، غلامعلی.، هومن، حیدرعلی.، و شکری، امید. (1390). روایی عاملی و تغییرناپذیری اندازه‌گیریِ نسخۀ کوتاه فهرست مقابله با موقعیت‌های تنیدگی‌زا در والدین کودکان عادی و استثنایی. فصلنامه روانشناسی کاربردی،5(4): 90-74.

گلی، رحیم.، هدایت، سعیده.، دهقان، فاطمه.، و حسینی شورابه، مریم. (1395). اثربخشی طرح‌واره درمانی گروهی بر بهزیستی روان‌شناختی و پرخاشگری دانشجویان، سلامت و مراقبت، 18(3): 270-258

هاشمی، نظام.، غیورباغبانی، سیدمرتضی.، خدیوی، غلامرضا.، هاشمیان نژاد، فریده.، و عاشوری، جمال. (1395). اثربخشی درمان شناختی رفتاری و طرح‌واره درمانی بر شادکامی و سلامت روان دانشجویان پرستاری. مجله بالینی پرستاری و مامایی، 1(5): 22.

Ball, J. Mitchell, P. Malhi, G. Skillecorem, A. Smith, M. (2017). Schema focused therapy For borderline disorder: reducing vulnerability to relapse through attitudinal change. Australian & New Zealand. Journal of Psychiatry 37(1), 41.

Dickhaut, V. \ Arntz, A. (2014). Combined group and individual schema therapy for borderline personality disorder: A pilot study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 45(2), 242-251.

Hawke, L. D. Provencher, M. D. Parikh, S. V. (2013). Schema therapy for bipolar disorder: A conceptual model and future directions. Journal of Affective Disorders, 148(1), 118-122.

Horly,W.P.&Barker,D.G. (2016).competig and complementary models of combat stress injury.InC.R.Figley,W.P.Nash(editors).Combatstressinjury:Theory,research,andmanagement.New YORK:Rout Ledge:65-94.

Heal DL. Gosden J. Smith SL. (2018). Evaluating the abuse potential of psychedelic drugs as part of the safety pharmacology assessment for medical use in humans. Neuropharmacology, Volume 142, Pages 89-115.

Hogarth, L. Martin,L. Seedat S. (2019). Relationship between childhood abuse and substance misuse problems is mediated by substance use coping motives, in school attending South African adolescents. Drug and Alcohol Dependence, Volume 194\, Pages 69-74.

Kroger. C. Schweiger, U. Sipos, V. Arnold, R. gkahl, K. schunert, T. (2012). Effective of dialectical Behavioral therapy for borderline personality disorder in an inpatient unit. Behaviour research and therapy, 44, 1211-1217.

Keng, S. L. et al. (2015). Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies, Clinical PsychologyReview.10.1016. j.cpr.04.006.

Leahy RL, Tirch D, Napolitano LA. (2011). Emotion regulation in psychotherapy. New York: The Guilford Press; 2011.

Linehan, MM. Dimeff, LA. Reynolds, SK. Comois, KA. Welch. SS, Heagerty P, et al. (2016). Dialectical behavior therapy versus comprehensive validation therapy plus 12-step for the treatment of opioid dependent women meeting criteria for borderline personality disorder. Drug Alchohol Depend. 67 (5): 13-29.

Mynors- Wallis L. (2001). Problem - solving treatment in general psychiatric practice, Advances in psychiatric Treatment; 7(6): 417- 425.

Morison, S. (2014). Judicial Child Abuse: The Family Court of Australia Gender Identity Disorder and the “Alex” Case. Copyright Elsevier ltd, Department of Political Science, University of Melbourn, 1-18.

Novaco, RW. (2013). Reducing anger related offending: What works. In L. Craig, L. Dixon, & T. Gannon EDs. What works in Offender rehabilitation: An evidence-based approach to assessment and treatment? Chichester UK: John Wiley & Sons.

Ramchandran S. Rosenthal M. Young J. Holmes E. Bentley JP. (2019). Subtle scales: An avenue for identification of prescription drug abuse. Research in Social and Administrative Pharmacy, In press, corrected proof, Available online 22 February 2019.pages85-92.

Reid DBC. Haglin JM. Durand WM, Daniels AH. (2019). Operative Management of Spinal Infection Among Intravenous Drug Abusers. World Neurosurgery, Volume 124, Pages e552-e557.